اريگامي

اريگامي

اريگامي چيست؟ محسن موسوی زاده

( اُري) به معني با انديشه تا دادن و( كامي) به معني كاغذ است.تركيب آنها با يكديگر كلمه اريگامي را ميسازد. بنابراين اريگامي هنر و انديشه ي تا دادن كاغذ (يا صفحاتي از جنس پلاستيك ، فلز و مواد ديگر) براي خلق شكل هاي مختلف ، مي باشد.اين شكل ها تعداد زيادي ازحيوانات ، پرندگان ، ماهي ها،وسايل بازي، وسايل دكوري، شكل هاي هندسي و اشكالي در ارتباط با گرافيك ، معماري ، صنعت و ... را شامل مي شوند.اريگامي طيف بسيار گسترده اي از كودكان پيش دبستاني تا اساتيد دانشگاه را در بر مي گيرد.تمام مردم مي توانند از آن لذت برده و با خلق طرحهاي جديد به تاريخ اريگامي بپيوندند. اريگامي مدرن، در چند ساله اخير(از سال 1950 ميلادي به بعد) با انتشار كتابهاي آقاي يوشيزاوا (Akira Yoshizava) ، استاد اريگامي از ژاپن، رنسانس خودش را شروع كرد. اكنون اريگامي كاربردهاي مهمي در هنر، علم و صنعت پيدا نموده است.

تاريخچه

كاغذ در سال 105 ميلادي (حدود 1900 سال قبل) توسط آقاي تسايي لون كه وزير كشاورزي چيني ها بوداختراع شد. چند سال بعداز آن بود كه توليد كاغذ افزايش يافت و در اختيار توده مردم قرار گرفت. از اين زمان بود كه هنرتا دادن كاغذ در ‌چين شروع شد. آنها چندين قرن اسرار توليد كاغذ و تادادن آنرا نزد خود حفظ نمودند ،تا بعد به كره و ژاپن راه يافت ،در ژاپن بود كه كار تا دادن كاغذ كاملتر شد و به صورتي رواج پيدا نمود كه جزئي از زندگي مردم گرديد، و سالها بعد از آن بود كه به كشورهاي اروپايي راه پيدا نمود.در كشورهاي اروپايي اين هنر با علم مدرن آميخت و با حمايت دانشگاهها و تشكيل انجمنهاي بزرگ و قوي اريگامي (مانند دانشگاه معروف ام.آي.تي در آمريكا،دانشگاه كمبريج در انگلستان و ... ) تحولي جديد يافت.

Crane پرنده دريايي سمبول اريگامي است.

سمبل اريگامي پرنده دريايي است ، كه سمبل بين المللي صلح نيز مي باشد.در ژاپن هر بچه اي عاقبت ساختن پرنده دريايي را مي آموزد. الينور كوئر (Eleanor Coerr)كسي است كه با نوشتن كتاب "ساداكو و هزار پرنده دريايي كاغذي ، به اين سمبل عموميت داد. اين كتاب كه بصورت گسترده اي منتشر گرديد ، داستان دختر جواني بنام ساداكو را بازگو مي كند كه در اثر تشعشعات راديواكتيو بمب باران اتمي ژاپن توسط آمريكا در جنگ جهاني دوم، صدمه ديده بود. در پايان جنگ او در بيمارستاني تحت درمان قرار گرفت.چند سال بعد سرطان خون او عود كرد. دوست او با در دست داشتن يك پرنده دريايي كاغذي به ملاقاتش رفت.او به ساداكو گفت كه پرنده دريايي سمبل سلامتي است و اگر او بتواند هزار پرنده دريايي بسازد ، حالش خوب خواهد شد. دوست او ساخت پرنده دريايي را به او آموخت. كار ساده اي نبود ، اما وقتي كه ساداكو در ساخت اولين پرنده دريايي مهارت يافت ، شروع كرد به ساختن 999 تاي ديگر. او دليرانه مصمم شده بود كه آنها را بسازد . ساختن پرنده دريايي چنان فكر او را بخود مشغول مي كرد كه از بيماريش يادش مي رفت.مصمم بودن او و كارش توجه پرسنل بيمارستان و بازديدكنندگان را به خود جلب نمود و آنها نيز مجلات ، پاكتهاي عكسهاي راديوگرافي و ديگر كاغذهايي كه بدستشان ميرسيد را براي او مي آوردند تا او بتواند كارش را كامل كند. وقتي ديدكه بيماران ديگر نيز به اين كارعلاقه مند شده اند او كارش را متوقف كرد و شروع به آموزش ساختن پرنده دريايي به ديگر بيماران نمود تا آنها هم بتوانند اين كار را انجام دهند.جنگ موجب بيماري او شده بود، ساداكو همانطور كه پرنده دريايي را مي ساخت ، پيام صلحش را به همه جا گسترش ميداد. بزودي او صد پرنده دريايي را ساخت. حال او بهتر شده بود و او توانست از بيمارستان مرخص شده و به خانه برگردد. اما ، بيماري او مجدداً عود نمود . توانش به حدي كاهش يافت كه متاسفانه ديگر قادر نبود كار ساختن بقيه پرنده هاي دريايي را تمام كند. با كمتر از 700 پرنده دريايي كامل شده ، ساداكو به حالت كما افتاد و سپس مرد. وقتي همكلاسي هايش فهميدند كه او قادر نبوده روياي خودش را كامل كند ،همه تصميم گرفتند تا درست كردن پرنده دريايي را بياموزند. بزودي آنها توانستند كار ساختن هزار پرنده دريايي ساداكو را تمام كنند و به روياي او تحقق بخشند.
بچه ها تصميم گرفتند به تمام كودكان ديگر ژاپني نامه نوشته وداستان ساداكو را به آنها گفته و از آنها خواستند با جمع آوري پولهايشان بناي ياد بودي براي ساداكو و گسترش پيام صلح او بسازند. وقتي دولت ژاپن از اين طرح مطلع شد تصميم گرفت يك پارك در هيروشيما را بنام پارك صلح تغيير نام دهد. آنها در اين پارك بناي عظيمي ساختند و شبيه پرنده دريايي ساداكو يك پرنده دريايي بزرگ ساخته و روي اين بنا قرار دادند. همكلاسيهاي او تصميم گرفتند بخاطر احترام گذاشتن به ساداكو نوشته اي بر روي پايه اين بناي ياد بود، نصب نمايند.اين متني است كه آنها انتخاب كردند:

اين فرياد ماست.اين خاسته ي ماست.صلح در دنيا.

بنابراين شما ميبنيد ،عملكرد يك نوجوان ، تمام مردم دنيا را آگاه مي سازد كه آنها به صلح نياز دارند.وقتي شما اولين قدمها را در اريگامي برداشتيد،دستهاي شما خواهد توانست پرنده دريايي را بسازد.دستور ساخت آنرا خوهيد ديد .

فايده و كاربردهاي اريگامي

1 - ايجاد ارتباط عاطفي
در يكي از بررسي هاي انجام شده حدود ده خانواده در نظر گرفته شد. به افراد خانواده ها اطلاعات اوليه اريگامي و ساخت چند شكل ساده آموزش داده شد ، با توجه به رفتار و لغات بكار برده شده درگفتگوي بين اعضاي خانواده در قبل از آموزش و بعد از آن ، مرواده هاي بين اعضاي خانواده خلاق و دوستانه ترشده بود. همين كار با چند گروه دانش آموز و بعد به صورت تك نفره نيز صورت گرفت. ايجاد روابط اجتماعي دوستانه تر و ايجاد علاقه به شكل ساخته شده از طرف سازنده ي آن ، نيز به خوبي قابل مشاهده بود .

2 - تمام انسانها به حل مشكل يا معما علاقه مند هستند، بخصوص انسانهاي اهل علم ،طراحي، مهندسي ، گرافيك ، رياضي ،فيزيك و غيره ،كه عاشق حل مسائل علمي و ذهني مي باشند. دنياي اريگامي از اين بابت يكي از سرآمد ترين و هيجان انگيزترين علم و هنري است كه بشر به آن دست يافته است.صرف نظر از كارآمدي و كار آيي آن براي بسياري از علوم ، تمرين بسيار خوبي براي ايجاد خلاقيت و ذوق مثبت و سازنده در تمامي افراد از كودكان تا بزرگسالان است.اريگامي بيش از آنكه يك علم يا يك هنر باشد ، يك نياز براي انساني است كه مي خواهد خلاق و پويا باشد. ما چه بخواهيم و چه نخواهيم اريگامي جزء مهمي از دنياي حال و مخصوصاً آينده ي ما خواهد بود. تا كنون بدلايل مختلف از جمله عدم وجود خلاقيت ها و فرهنگ سازي هاي مناسب و كار آمد، در رسانه ها از جمله راديو و تلويزيون ، روزنامه ها و غيره ، اطلاع رساني و بستر سازي مناسب در اين زمينه انجام نشده است. مثلاً براي تهيه كنندگان برنامه هاي تلويزيوني ساخت برنامه هاي كم محتوي آسان تر است، تا ساخت برنامه هاي ناب و كارآمدي كه حاصل تحقيق ، مطالعه و استفاده از طرح هاي صاحب نظران باشد. روزنامه هاي ما نيز ترجيح مي دهند و برايشان ساده تر است كه به حوادث روزمره بپردازند تا به علوم و فرهنگ هايي كه توسعه آنها موجب رشد و پويايي جامعه مي گردد. با اين ديد ، هر دو رسانه در جذب ايده و طرح هاي نو و كار آمد ، چندان ابتكار عملي ندارند . بنا بر اين تمام افراد خوش فهم با يد با استفاده از امكانات پيشرفته دنياي ارتباطات ، به پيشرفت جامعه كمك كنند و كم كاري رسانه ها را پر نمايند. بجاي چشم دوختن بدست اين و آن و اينكه مدام بپرسيم ديگران براي ما چه كاري كرده اند خوب است كه گاهي به اين بينديشيم كه ما براي كشور و مردم مان چه كاري انجام داده ايم و مي توانيم انجام دهيم.

3 - رشد نظم و ترتيب بهتر در كارها. 4- افزايش مهارت دست ها 5- هماهنگي انديشه و عمل .

6 - ايجاد علاقه به ساخت شكل ها و مدلهاي اريگامي و ترجيح دادن آن به انجام بعضي بازي هاي كامپيوتري و ديدن بعضي برنامه هاي تلويزيوني ، و ... تا حد زيادي قابل ثبت و مشاهده بود.اين كارها با امكانات بسيار كمي انجام شد، تحقيقات علمي تر و بهتر دراين زمينه نياز به امكانات بيشتري دارد ، كه فعلا اين امكانات را در اختيار نداريم .

7- ارزان بودن

با توجه به زمينه هاي گسترده شكل هاي اريگامي( كاغذوتا ) و ارزان بودن و حتي مجاني بودن ابزار (كه كاغذ است و حتي مي توان از مجلات و روزنامه ها و كاغذهاي باطله نيز استفاده نمود.) مي توان با دسته بندي اين اشكال آنها را در سنين مختلف و در درسهاي مختلف بكار برد. اين درسها مي توانند زندگي حيوانات ، هندسه ، زيست شناسي، دنياي دايناسورها و … باشند.بديهي است تركيب كار اريگامي با ديگر هنرها و وسايل آموزشي و آزمايشگاهي ، فرآيند آموزشي را متنوع تر، شاد و اثر بخش تر خواهد نمود.

8 - از مزيتهاي بسيار مهم اريگامي زياد شدن شوق و علاقه به طبيعت و موجودات زنده است .تاوقتي خود ما يك خرگوش را نساخته ايم پي به اهميت زندگي و حياط او نمي بريم، ولي هنگامي كه براي ساخت آن زحمت زيادي كشيديم از آفريدن كاغذي آن بسيار لذت خواهيم برد و تازه پي مي بريم كه يك حيوان واقعي چه عظمت و حقوقي دارد. دراين صورت نه تنها هرگز راضي به اذيت و آزار آنها نخواهيم شد بلكه بيش از پيش به آنها عشق خواهيم ورزيد . براي اينكه مردم به طبيعت ، به حيوانات و به انسانها عشق بورزند بايد نخست از يك جايي تمرين عشق ورزي را شروع نمايند يكي از مهمترين ، ارزان ترين وساده ترين راه ها ساخت شكل ها توسط اريگامي يا كاغذ و تا است . بايد كارمهم برنامه ريزان آموزشي ، تدوين برنامه هاي درسي به گونه اي باشد كه در پايان فرآيند هربرنامه آموزشي تغبير رفتار مطلوب درجهت ايجاد خلاقيتهاي بيشتر ، عشق و اميد به زندگي ، كارايي مفيدتر در زمينه درس ارائه شده و … صورت گيرد . يكي از مؤثرترين راه ها ، اجراي برنامه هايي است كه بطور غير مستقيم موجب چنين تغييرات مفيدي در فرگيران شود . آموزش اريگامي همگام با فلسفه و تاريخچه ي صلح و دوستي آن مي تواند يكي از كارآمدترين روشها براي رسيدن به اهداف ذكر شده باشد . براي نتيجه گيري مطلوبتر بايد به عنوان يك واحد درسي از پيش دبستاني تا انتهاي دانشگاه به گونه مناسبي در محتوي درسها گنجانده شود .

9- مي توان انجمن هاي غير دولتي متفاوتي از دوستاران اريگامي تشكيل داد و با حمايت هاي دولت، اين هنر را عمومي تر نمود . اين انجمنها مي توانند يكي از بهترين مكانها براي گذراندن اوقات فراغت تمام اقشار جامعه از كودكان تا بزرگسالان باشد . اريگامي تنها علم و هنر مورد نياز بشر نيست، لذا بايد پاسخگوي نياز جامعه به علوم و ديگر هنرها، نيز بود.

10- اريگامي را مي توان براحتي جايگزين بسياري از اسباب بازي هايي نمود كه نقشي در رشد خلاقيت و كارايي افراد ندارند . وقتي بصورت آزمايشي دروس اريگامي به افراد مختلف تدريس مي شد به وضوح ملاحظه مي گرديد كه افراد كار با اريگامي را به بسياري از بازي هاي ديگر ترجيح مي دهند.

11- بسياري اوقات انسانها در دنياي تصورات خودشان زندگي مي كنند نه در دنياي واقعي. كار با اريگامي وموجودات ساخته شده با آن مي تواند دنياي خيال انگيز و آرامي را فراهم كند . انسانها به چنين آرامشي براي مقابله برخي با استرسهاي دنياي واقعي نياز دارند.

12- تمركز حواس ، مديتيشن وذن از ديگر كاربردهاي مفيد و مهم اريگامي است در اين حالت است كه امكان تلقينهاي مثبت فراهم مي شود و فرصتي بدست مي آيد تا خلاقيت هاي دروني شكوفا شود و قابليتهاي خودشان را آشكار نمايند.

13- كمك به ساخت الگوهاي هنري و صنعتي به دليل قابليت آسان شكل گيري و به عمل در آمدن ايده ها از ديگرمزاياي اريگامي است.

14 – اريگامي بر اساس گسترش صلح ودوستي بين تمام ملتها رواج پيدا نمود.معمولاً كساني كه در زمينه اريگامي فعاليت ميكنند انسانهاي صلح جويي هستند و اريگامي نيز به شدت اين حس را تقويت مي كند.

اميد وارم كه در آينده توفيقي حاصل شود تا به صورت كامل تري امتيازات اريگامي را ارئه نموده و به كمك مردم خوب سراسر دنيا بتوانيم طرح هاي مفيدديگري را نيز ارائه و اجرا نماييم.

15 - - به قول تاكتوشي نوجيما مدرس دانشگاه كيوتو و استاد اريگامي « تئوري اريگامي را مي توانيم براي همه چيز استفاده كنيم چونكه همه جا هست.» او مردم را در حالي تصور ميكند كه در مبلهاي تا شو خود نشسته اند و در هنگام زلزله خانه هاي آنها بجاي فرو ريختن ، فقط مقداري تا مي شوند. نوجيما با استفاده از اصول اريگامي، در حال كار روي طرح است كه استفاده انرژي در ماهواره ها را بهينه مي سازد.

16 - آچيرو هاگيوارا دانشمند ژاپني، در حال پيدا نمودن راهي است كه قسمت تاشونده اي در خودرو ها ساخته شود تا انرژي تصادف بجاي تخريب در آن قسمتها جذب شود.

17 - رابرت لنگ كيسه هوايي براي خود رو ها طراح نموده است براحتي در هنگام تصادف باز شده و سرنشين ها را از صدمه ديدن محافظت مي كند.

18 - ساختمان بزرگترين تلسكوپ فضايي جهان بنام چشم شيشه اي ، بر اساس قوانين اريگامي طراحي گرديده است. اين تلسكوپ مثل يك گل باز ميشود. مساحت اين تلسكوپ در حالت باز، بيشتر از مساحت يك زمين فوتبال مي باشد..اين تلسكوپ بر اساس نرم افزار «تري ميكر» كه استاد بنام اريگامي و، پژوهشگر سابق ناسا آقاي رابرت لنگ آنرا طراحي نموده است، و با همكاري دانشمندان لابراتوا رلارنس ليورمور در كاليفرنيا ساخته شد.

19 - ساختمان كتابخانه عمومي شهر سياتل بر اساس اريگامي ساخته شده است.طراح اين بنا رم كولهاس آلماني و جوشا راموس هستند. يكي از كاربردهاي اريگامي ساخت بناهاي زيبا و مقاوم در برابر زلزله است.

20 - اريگامي در ساخت نقشه ها، چادر ها، ظرفهاي غذا و گنبد استاديومها كمك شايان توجهي كرده است.

21 - اريگامي دنياي رياضيات، مهندسي و علوم و هنرهاي ديگر را دچار تحول كار آمدتري نموده است.

يافته هاي جديد

اريگامي فوايد زيادي دارد از جمله ، هماهنگي بين چشم و دست ، مهارت در كارهاي فكري كه نياز به انجام ترتيب و توالي خاص دارد ، مهارت در دقت ، افزايش شكيبايي و صبر ، افزايش مهارتهاي خاص جسماني ، افزايش نتيجه گيري هاي منطقي و رياضي و ...

وقتي مشغول ساخت مدلهاي اريگامي هستيد چون مجبوريد با هر دو دست كار كنيد ،تمام مغز شما در حال فعاليت است. طبق آخرين تحقيقاتي كه دكتر كاترين شماكوف و يوري شماكوف روي مغز انجام داده اند ، وقتي هر دو دست مشغول انجام كاري هستند ، مغز پالسهاي محرك بيشتري را دريافت مي كند. در نتيجه كرتكسهاي مغز افزايش يافته و شاهد به روز خلاقيتهاي بيشتري، در افرادي كه اريگامي كار مي كنند ، خواهيم بود

برگرفته از
http://forum.p30world.com/showthread.php?t=141278

پرسش کهن، پاسخ های نوین

پرسش کهن، پاسخ های نوین!‏

پرسش کهن، پاسخ های نوین!

Ancient Question, New Answers

به بهانه برگزاری نمایشگاه معماری معاصر ژاپن در تهران

هفته سوم خردادماه سال جاری ، نمایشگاه معماری معاصر ژاپن درنگارخانه تهران در دانشگاه تهران برگزارشد. شاید شما هم این نمایشگاه را که به معرفی معماری معاصر ژاپن از سال 1996 تا 2006 میلادی می پرداخت دیده باشید.

فارغ از نکات گوناگونی که می توان در تحلیل این رویداد به آن پرداخت ( اعم از تنوع پروژه ها به لحاظ مقیاس و عملکرد، نوع تقسیم بندی پروژه ها، نحوه ارائه و نمایش آثار ، انتخاب محل نمایش و...)

نکته ای قابل تامل بود که مایلم در این یادداشت به شرح آن بپردازم: زمانی که برای بازدید از نمایشگاه می رفتم به طور پیش فرض توقع داشتم شاهد آثاری از معماران ژاپنی در کشور ژاپن باشم.اما در میان پروژه ها آثاری از Renzo Piano ,

Herzog & De Meuron, Farshid Musavi & Alejandero Zaera Polo, ….

ودیگرمعماران شاخص معاصر که در ده سال اخیر در پروژه هایی در ژاپن به اجرا رسانده اند نیز معرفی شده بود.

همه واقفیم که معماری معاصر ژاپن همگام با معماری معاصر جهان در سال های اخیر با نام های پرآوازه معماران ژاپنی چون , Kisho Kurokawa, Fumihiko Maki, Shigeru Ban, Toy Ito, Arata Isozaki,… Tadao Andoدر بیشتر مدارس معماری دنیا شناخته شده است و شاید بتوان گفت معماری در ژاپن راه مشخصی را در پیش گرفته است.

حال نکته قابل بحث اینجاست : در کشوری که در معماری معاصرش موفقیت های قابل تامل و معمارانی بنام داشته است…

- چگونه و با چه سیستم مدیریتی دیگر معماران مولف و شاخص دنیا در پروژه های معاصر بکار گرفته می شوند؟

- این موضوع جه تاثیری در پیشرفت معماری و آموزش معماری در این کشور دارد؟

- آیا اینگونه تجربیات در کشوری که از نظر ساختار فرهنگی – اقلیمی قرابت های بسیاری با کشور ما دارد ، می تواند تاکیدی بر این نکته باشد که: چه بسا بتوان قلم معماران شاخص دیگرنقاط دنیا را نیز در تالیف معماری معاصر کشورمان بکار گرفت؟

- در این راه فرصت ها و تهدید ها کدامند؟

- …

پرسش هایی از این دست بسیارند…

در یادداشت های آتی موضوعات دیگری در خصوص این نمایشگاه را مطرح خواهم کرد.

تا ان زمان منتظر ارائه نظر شما عزیزان هستم …..

برگرفته از

http://ashahcheraghi.persianblog.ir/1386_3_ashahcheraghi_archive.html

سبک معماری شیکاگو

سبک معماری شیکاگو

تازه ترین نمودهای قدرتی خلاقه در معماری جدید نخست در فنلاند به منصهء بروز رسید و سپس در برزیل. سهم فنلاند که از دموکراسی کامل برخوردار است در این نوآوری ایجاد طرحهای آرام و ترکیب معماری جهانی و معماری بومی بود.برزیل که دائم به شورشهای آمریکای جنوبی تهدید میشود با مجموعهء ساختمان هائی که از زیبائی شگفت انگیز برخوردارند و نماهایشان تلالو درخشندگی دارد . زیبائی خطوط و فرم را به معماری معاصر عرضه داشت. با ورود ژاپن به جریان اصلی معماری معاصر برای نخستین بار خاور دور در پیشرفت معماری امروز سهم موثر گرفت . قبل از این معماری غرب از معماری کهن ژاپنی وچینی الهام گرفته بود :فی المثل در قرن هیجدهم این تاثیر در سبک (رکوکو ) آشکار گشت و یا در قرن نوزدهم که الهام از مشبک کاری های ژاپنی قوهء ابتکار وتخیل هنرمندان مغرب زمینی را آزادی بخشیده وتاثیری عمیق تر داشت .
اما امروزه وضع دیگر گونه است .تاثیر ژاپن بر غرب دیگر محدود به معماری کهن این سرزمبن نیست . در غرب دیگر اعتقاد محض به صنعت تزلزل یافته است. و تمدنی که در حال تکوین است ممکن است راه به وحدت معنوی شرق وغرب برد.مغرب زمین اکنون بار دیگر متوجه نکته ای میشود که ژاپن هرگز فراموش نکرده است : پیوستگی ثبات وتجارب انسانی .شکفتگی معماری ژاپن از یک جانب از سنتی مایه می گیرد که از دیر باز در این سرزمین وجود داشته است.و از جانب دیگر از قدرت خلاقهء معمارانی که زمانی شاگرد (لو کر بوزیه ) بوده اند و از معماری غرب ملهم اند.
ممکن است تصور شود که تاثیر غرب بر معماران ژاپنی از طریق فرانک لید رایت حاصل آمده باشد و (امپریال هتل) که رایت در توکیو ساخت (۲۲ـ۱۹۱۷) منشاءاین تاثیر باشد. اما این تصور صحیح نیست.طر ح این هتلبیشتر از معماری چینی متاثر است .تاآن که نمایندهء زندگی معاصر در ژاپن باشد .اگر چه بر اثر زلزلهء ۱۹۲۳ ژاپن کوچکترین آسیبی به این هتل وارد نیامد (و این خود میرساند که در تبعیت از شرایط محلی ژاپن ساخته شده است ).
اما ریزه کاری های آن چندان است که به هیچ روی نمی توام آن را وسیلهء تحرک معماری جدید در این کشور دانست . تلفیق معماری غرب وشرق در این کشور از طریقی دیگر صورت گرفته است .معماران معاصر ژاپنی از جمله (مائکاوا) و (ساکاکورا) با شاگردی در آتلیهء (لوکربوزیه) رموز کار را از وی آموختند .و(لوکربوزیه)معماری بود که بیش از هر معمار غربی دیگر می دانست چگونه با الهام از گذشته شاهکار های جاوید در عصر حاضر بیافریند .
بر خلاف غربیان ژاپنی ها هرگزـ به استثنای فترتی کوتاه ـ رابطهء خود را با گذشته از دست نداده اند .در ژاپن دلیلی برای تقلید از سبک های گذشته وجود ندارد . گذشته همواره زنده است و پا به پای شرایط تازه تحول می یابد .خانه های ژاپنی علی رغم تمام ریزه کاری های تزئینی ، سادگی اصیل خود را حفظ کرده اند .در ساختمان های معاصر ژاپن نیز فی المثل تیر ها و ستون های بتنی هم از اصالت دیرین برخوردارند و هم از تازگی معماری معاصر .
در حال حاضر بسیاری از معماران جوان ژاپنی کارهای دلپسند مستحسن دارند اما مشهور ترین آنان (کنزوتانگه) است که مدتی در آتلیهء (مائکاوا ) شاگردی کرده است. و راز اعتلای کار همهء آنان الهام از گذشته و علاقه و شور برای پیشرفت های آینده است

برگرفته از
http://www.aftab.ir/articles/art_culture

دين شين‏تو

ماساهارو آنه‏ساكى

دين شين‏تو

ايران اکونوميست: شين‏تو كه دين بومى مردم ژاپن و حاصل زندگى و خوى آنان بود، بستگى تنگاتنگى با سنت‏هاى ملى و نهادهاى اجتماعى داشت. شين‏تو در اصل يك دين سازمان‏نيافته بود، كه دشوار بشود گفت داراى يك نظام اعتقادى است; اما كيش آن در انديشه‏ها و احساس‏هاى اين ملت‏خوب تجسم يافته است و نفوذ آن در سراسر فراز و فرودهاى تاريخ ملت پايدار مانده است
مقدمه
مردم و مراحل تمدن ژاپن
نگاهى كلى به مردم ژاپن
همان‏گونه كه سرنوشت هر انسانى براى او معماست، سرنوشت‏يك ملت نيز همين گونه است. روزگارى كه نياكان ژاپنى‏ها در گذشته‏اى به يادنيامدنى در طول ساحل اقيانوس آرام در سرزمين «رو به خورشيد» (1) مى‏زيستند و از داده‏هاى بى‏دريغ طبيعت‏بهره مى‏بردند، نه چندان خيالى از جنگ و جدال‏هاى فرزندانشان، كه مى‏بايست در طى حيات ملى‏شان از ميان آن بگذرند، در سر داشتند و نه پندارى از نتايجى كه حاصل مى‏شد. بار ديگر، در قرن‏هاى هفتم و هشتم، موقعى كه بشيران بودايى تمدن قاره آسيا را به اين جزاير آوردند، چگونه مى‏توانستند پيشگويى كنند كه دينشان، كه كمابيش در خانه اصلى‏اش از هم پاشيده بود، در آينده در امپراتورى جزيره‏اى حفظ مى‏شود و به شكل يك نيروى حياتى ژاپن نو باقى مى‏ماند؟ اقيانوس آرام، كه روزگارى سنگ راه مهاجرت و ماجراجويى بود، اكنون ديگر شاهراه بزرگى بود كه اين ملت را به جهان پهناور متصل مى‏كرد. درياى ژاپن و درياى زرد، كه روزگارى مانع راه مهاجمان از سوى قاره بودند و به اين مجمع‏الجزاير ايمنى مى‏بخشيدند، امروزه راه ارتباطى اين ملت‏با همسايگان آن سوى آب‏ها هستند.چگونه بايد به فراز و فرودها و دستاوردهاى ملت‏به چشم كار سرنوشت نابينا يا كار الوهيت هوشمند نگاه كرد؟

بگذريم. ژاپنى‏ها هميشه مردمى توانمند بودند و مى‏دانستند چگونه بيشترين بهره را از نيروهاى بومى و يارمندى‏هاى بيگانه ببرند. سيماى متمايزشان تلاش همسازشان بود. بدين معنا كه در گذشته‏هاى دور ايلات و عشاير بى‏شمارى عملا زير فرمانروايى يك خاندان نيرومند متحد شده بودند و به اين صورت شالوده‏اى براى پيشرفت منظم پديد آمده بود. اما پيشرفت تمدن عمدتا با دين جهانى بودا، همراه با هنرها و ادبيات آن، و از طريق اخلاق‏مدارى (2) شهرى اخلاق كنفوسيوسى، همراه با روش‏هاى آموزشى و نهادهاى قانونى آن امكان‏پذير شد، و اين‏ها همه از قاره آسيا آمده‏بودند. شايد بخت هم در آمدن اين تاثيرات الهام‏بخش و تمدن‏ساز از بيرون بسيار يارشان بوده است، اما به همين نسبت، و شايد هم بيش از آن، مهم نقش خود مردم بود كه اين واردات را با جانى گشاده پذيرفتند، آن‏ها را به هم آميختند و بيختند و سپس مهر نبوغ خود را بر آن نشاندند. اين ملت نه به شكل تسليم چشم‏بسته به بخت‏يا سرنوشت، بلكه با اشتياقى الهام‏بخش و با بينشى هوشمندانه از فراز و فرودهاى تاريخش گذشت. بلندپروازى و آرمان‏خواهى رهبران ملى و نقش‏پذيرى مردم بود كه گزارش دراز دامن تلاش و دستاوردهاى ملى را ممكن كرد.
مردمى كه اكنون به ژاپنى معروفند، از همان سپيده‏دم تاريخشان، ساكن آن گروه از جزايرى شده بودند كه در دامنه شرقى آسيا قرار دارند. وقتى كه اولين بار در صحنه تاريخ نمودار شدند كمابيش به شكل مردمى در يك گروه همگن نبودند. بوميان، يعنى آينوهاى پشمالو و با چشمان گودرفته، گويا روزگارى تقريبا در سراسر اين مجمع‏الجزاير پراكنده بودند، اما مهاجران و مهاجمان مدام آن‏ها را به شرق و شمال پس مى‏راندند. خاستگاه اين مهاجمان هنوز تاريك است: احتمالا از يك نژاد نبودند. اول يك گروه نيرومندشان در جزيره تسوكوشى (3) (كيوشوى كنونى) و در طول سواحل شمالى جزيره اصلى تخته‏قاپو شدند. مقدر بود كه اين گروه، فرمانروايان كل اين سرزمين و نژاد اصيل اين مردم شوند. آن‏ها از بوميان بالا بلندتر بودند. بوميان ميانه‏بالا بودند و درازچهره، سيه‏چشم و سيه‏مو، و غالبا هم بينى‏عقابى. به جز اين‏ها مهاجمانى هم، كه احتمالا مالايايى بودند، از جنوب از طريق جريان سياه (4) يا در راستاى زنجيره جزاير كوچك از راه رسيدند. اين مردم تخت‏چهره چابك‏منش، خود را در ميان اشغالگران قديمى‏تر اين مجمع‏الجزاير جازدند و سرانجام هم توانستند در نقاط گوناگون طول سواحل جنوبى مستقر شوند.

اين دوره انقياد بوميان و جنگ و جدال‏هاى جنوب، مهاجمان و مهاجران ديگرى را به سراسر اين جزاير كشاند كه عوامل آن، فشار مهاجرت در آسياى شمالى و ديگرگونى‏هاى در سلسله‏هاى چينى و كره‏اى بود. مهاجران، چينى‏ها و كره‏اى‏هاى صلح‏جويى بودند كه در كار تمدن‏سازى نژاد اصلى ابزارهاى مفيدى شدند. مهاجمانى كه بعدها آمدند بربرهايى از جنگل‏ها و سواحل سيبرى بودند كه به جزاير درياى شمال و سواحل شمالى حمله مى‏كردند، اما رانده يا سرانجام جذب مى‏شدند.

مردم ژاپن، به رغم اين عناصر چندگونه و تزريق مدام خون نو، توانستند به نسبت در همان آغاز تاريخشان به وحدت ملى برسند، و يك حقيقت‏شايان ذكر اين است كه كم پيش آمده كه در ميان آن‏ها حس تقسيم نژادى تا تخاصم نژادى پديد آمده باشد (5) و اين تا حدى برخاسته از سيماى جغرافيايى اين كشور است، كه درياهاى ناآرام پيرامونش را گرفته، و شكل دراز و باريكش را زنجيره كوه‏ها به دره‏ها و دشت‏هاى بى‏شمار تقسيم كرده است.

نوآمدگان براى اين‏كه بتوانند در گروه‏هاى بزرگ به آن‏جا برسند مى‏بايست دريانوردى كنند كه اين كار بسيار سختى بود; گروه اندكى كه هر بار مى‏آمدند به‏سادگى جذب مى‏شدند; و فرمانروايان جزيره اصلى توانستند قبايل گردنكش را در طول جزيره دورتر و دورتر برانند، و از اين‏رو به‏تدريج توانستند قلمروى متحد بسازند.

اما تا اين‏جا در دست‏يابى به وحدت ملى عامل مهم‏ترى نقش داشت كه همان منش و توانش نژاد اصلى بود. آنان نيرومند و دلير و متحد بودند، با اين باور كه از نسل خدايان آسمانى‏اند، كه برترينشان هم بانوخداى خورشيد بود، كه او را حافظ نياكان خاندان شاهى و ملت مى‏دانستند. جهت مهاجرت مردم گويا هميشه رو به شرق بوده است، و مى‏گويند از اين كه به هنگام نبرد رو به خورشيد باشند پرهيز مى‏كردند. نژاد پيروز، در پيشروى‏شان، كيش خدايان خود را در ميان مغلوبان بر تخت نشاندند و اينان را هم در آيين نيايششان پذيرفتند. شوق و شور و توانايى، روح دلير و خوى متغير، دليرى در جنگاورى و شوق دينى، اين‏ها صفاتى است كه مى‏توان در سراسر تاريخشان به چشم ديد و كمابيش به شكل ميراث اين مردم باقى مانده است.

همدلى مردم را در احساسشان به طبيعت و در عشقشان به نظم در زندگى مشترك اجتماعى (ياكومونى) (6) مى‏توان ديد. بستگى تنگاتنگشان با طبيعت در زندگى و شعرشان نمودار مى‏شود. اين شايد تا حدى، هم ناشى از تاثير بوم و اقليم باشد و هم ناشى از زود رسيدنشان به تمدن كشاورزى اسكان‏يافته. اين سرزمين كه از راه سلسله كوه‏هاى قابل عبور به همه جاى آن مى‏توان رفت، سرشار از رودها و درياچه‏هاست، مطلوب خانه و كاشانه و توسعه زندگى مشترك اجتماعى بود. اقليمش معتدل، چشم‏اندازهايش گوناگون، گيايش (فلور) پربار و محصولات دريايى‏اش غنى بود و فقدان چشم‏گير جانوران درنده، به توسعه كامل گرايش صلح‏دوستى و به توانايى برقرارى نظم و رسيدن به همبستگى يارى مى‏كرد.

در كهن‏ترين دوره تاريخ ژاپن، صحنه اصلى رخداد، ساحل اقيانوس آرام بود، كه هميشه بهار است. گرچه اين سوى كشور دستخوش توفان‏هاى گوناگون است و دريا گاهى خشن است، زندگى مردم بيشتر در هواى آزاد مى‏گذرد و كشتزارها در سراسر سال از علف‏ها و گل‏ها مى‏درخشند. هر كس كه به كشت‏كارانى نگاه مى‏كند كه در ميان شكوفه‏هاى زرد شلغم روغنى كار مى‏كنند، يا ترانه‏هاى ماهيگيرانى را مى‏شنود كه بر آب آرام دريا پارو مى‏كشند - آبى كه ارغوان زرين غروب آفتاب را باز مى‏تابد - يك احساس آرامش ساده و شاد در او پيدا مى‏شود. امروزه هم همين چشم‏اندازها را داريم، كه بى‏گمان چندان فرقى با روزگاران كهن ندارند. از چشم‏اندازهاى تماشايى آب‏هاى نيلگون خليج‏ها و شاخابه‏هاى بسيار، شيب‏هاى آرام كوه‏ها، انحناهاى زيباى آتشفشان‏ها و سنگ‏پوزهاى تند پوشيده از درختان رؤيايى، نمى‏شود كه در يك دل حساس، عشق ظريف به طبيعت‏بيدار نشود. اين نعمت‏هاى طبيعى هميشه به شكل تاثيرى مهربانانه بر حيات احساسى اين ملت‏باقى مى‏ماند.

پاسخ همدلانه دل، حركت پذيرنده انديشه و انعطاف جان پرورده تاثير محيط طبيعى بود و با تماس مكرر با تمدن‏هاى ديگر شتاب مى‏گرفت. آن‏گاه مسير و سرنوشت تمدن ژاپنى‏ها با منش نهادين مردم، كه به تاثيرات بيرونى آميخته بود، تعيين مى‏شد. مردم مى‏توانستند نورسيدگان را جذب كنند و جريان‏هاى گوناگون تمدن و دين را هم، كه يكى پس از ديگرى از قاره آسيا مى‏رسيدند، با هم سازگار كنند. اين مردم كه نه تنها از اين واردات و تاثيرات برنمى‏آشفتند، بلكه هميشه آن‏ها را به سود خود مى‏گرداندند، در راه پيشرفت تلاش‏هاى پرتوش و توان مى‏كردند. گاهى جان‏هايشان مبهوت اثر مداوم نفوذهاى نو بود، اما زود تعادلشان را به دست مى‏آوردند; ژاپنى‏ها ثابت كردند كه مى‏توانند مشكلات تازه را حل كنند و تمدن بيگانه را با نبوغ و نيازهاى پيرامونشان سازگار كنند.

به اين طريق امپراتورى جزيره‏اى مخزنى شد براى هنرها، دين‏ها و ادبيات گوناگون قاره آسيا، و بسا چيزها در خود حفظ كرده است كه ديگر در خانه‏هايشان در قاره از دست رفته‏اند. در تاريخ ژاپن بخش بزرگى از اين دلبستگى در تنوع اين واردات و در وجوه واكنش مردم به آن‏ها نهفته است. كل تاريخ ژاپن گزارشى است از اين كنش‏ها و واكنش‏ها، كه گوناگونى‏هاى فرهنگ را پديد آوردند، و پر است از جنگ و جدال‏ها و سازش‏ها، كشاكش‏ها و تركيب‏ها. امروزه امكانش خيلى كم است كه بتوان به‏دقت‏باز شناخت كه چه چيزى اصيل است و چه چيزى بيگانه. با اين همه، به نظر مى‏رسد كه منش بنيادى اين مردم نسبتا دست‏نخورده مانده، يعنى بسيار حساس اما خيلى كم نافذ است، كنش‏گر و به‏ندرت متفكر است. از طرف ديگر، هرچند گاهى نفوذهاى قدرتمند بيگانه راه يك توسعه كاملا آزاد و مستقل ايمان و انديشه‏هاى مردم را مى‏بستند، اما همين‏ها خود هميشه سبب مى‏شدند كه صفات بومى نيرو و والايى بگيرد. حتى امروزه هم بر همين روال است، يعنى حالا كه ژاپن ديگر يك ملت گوشه‏گرفته خاور دور نيست‏بلكه يك قدرت جهانى است كه از راه‏هاى گوناگون نقش‏هاى سياسى و فرهنگى خود را ايفا مى‏كند، باز ميراث تمدن باستانى او در تمام مراحلش روبه‏روى تاثير نيروهاى عظيم تمدن جديد مى‏ايستد.

دين‏هاى ژاپن

اگر بخواهيم كلى بگوييم، شين‏تو كه دين بومى مردم و حاصل زندگى و خوى آنان بود، بستگى تنگاتنگى با سنت‏هاى ملى و نهادهاى اجتماعى داشت. شين‏تو در اصل يك دين سازمان‏نيافته بود، كه دشوار بشود گفت داراى يك نظام اعتقادى است; اما كيش آن در انديشه‏ها و احساس‏هاى اين ملت‏خوب تجسم يافته است و نفوذ آن در سراسر فراز و فرودهاى تاريخ ملت پايدار مانده است. وحدت ملى و همبستگى اجتماعى هميشه با احترام به خاندان فرمانروا حفظ مى‏شد و باور به خاستگاه آسمانى اورنگ پادشاهى از پرستش بانوخداى خورشيد جدايى‏ناپذير بود. با آن كه فكر شان آسمانى اورنگ پادشاهى در تاريخ توسعه يافته و با كيش وابسته خدايان نياكانى و پهلوانان ملى همراه بوده، اما هميشه در نهادهاى سياسى و اجتماعى يك نقش اصلى ايفا كرده است. نقش فكر ماندگارى خانواده و اهميت زندگى مشترك اجتماعى كمتر از چيزهاى ديگر نبود; هنرهاى دلاورى و وفادارى، همچنين رعايت وفادارانه سنت‏هاى خانوادگى، هميشه عوامل اصلى دين بومى بودند. [چند و چون] سرنوشت اين دين نياكانى در يك رژيم صنعتى مثل امروز مسئله خطيرى است، بااين‏همه بايد به طور كامل به نقشى كه هنوز شين‏تو در انديشه‏ها و حيات اين ملت دارد اشاره كرد.


آيين كنفوسيوس، كه نظام اخلاقى چينيان شمالى بود، به ژاپن رسيد و انگيزه‏اى براى توسعه بيشتر حيات ملى شد. آموزه‏اش مصالح و موادى براى نهادهاى اجتماعى، سازمان سياسى و نظام‏دهى احكام اخلاقى فراهم آورد. شين‏تو آغازين مفهوم روشنى از وفادارى يا حرمت‏به والدين نداشت، و اين‏ها فضايلى است كه نقش بسيار مهمى در حيات اخلاقى اين مردم داشت. خود همين نام اين فضايل را آيين كنفوسيوس آورد، كه به آموزه اخلاق‏مدارى، نظام‏مندى مى‏بخشد و روش‏هاى آموزش آن را به دست مى‏دهد. اين‏جا متافيزيك چينى و اعمال دينى هم نقشى داشتند، اما به روش‏هاى غيب‏گويى بدل شدند. اخلاق كنفوسيوسى، كه به زمينه‏اى متافيزيكى آراسته بود، و بعدها به ژاپن رسيد، شكل انديشه‏هايى چينى را داشت كه تفكر هندو در آن دست‏برده بود. نفوذ انديشه كنفوسيوسى در ژاپن، هميشه در حوزه نهادهاى حقوقى و آموزشى، مشخص‏تر از قلمرو احساس دينى بود; نهادهاى شهرى و آموزه اخلاقى، يارمندى‏هاى چينيان به ژاپن بود.

علاوه بر اين تاثيرات، آيين بودا در خدمت آن بود كه حيات دينى ژاپنى‏ها را به اوج برساند و نيروى زيست‏به آن بدهد و اين كار را از راه برانگيختن آرمان‏هاى كلى و پالودن احساس‏هاى دينى و زيبايى‏شناختى آن‏ها كرد. دين بودا را مردم اول براى اين پذيرفتند كه اشتياق‏هايشان را براى رسيدن به يك فراسو ارضا كنند، و اين دين مصالح فراوانى براى نظر فرارونده يا متعالى فراهم آورد و جان مردم را به بينش‏هايى گسترده‏تر و اسرارى عميق‏تر از آنچه تاكنون در خيالشان بود هدايت كرد. هنرها و ادبيات قويا برانگيخته شد; روش‏هاى تربيت روحى به گونه‏اى دقيق و سنجيده ساخته و پرداخته شد; نهادهاى مذهبى سازمان يافت; يك نظام كيهان‏شناسى و آخرت‏شناسى آموخته شد، با صحنه‏هايى از حيات آينده كه به طور گرافيكى ترسيم شده بود، و نيز آن اعمال رازورانه (7) كه آيين بودا با خود آورده بود.

آيين بودايى كه به ژاپن آورده شد مهايانه (8) بود، يعنى گردونه يا طريقت‏بزرگ، همراه با كيش‏هاى بسيارسويه و نظام‏هاى فلسفى‏اش. اين شكل از آيين بودا كه انديشه‏ها و اعمال گوناگون را جذب كرده بود و با آسياى ميانه و چين تماس داشت، تمام آن عناصر بسيارگونه را به ژاپن آورد. اما ژاپنى‏ها هميشه آماده‏اند كه زياده‏روى‏ها و گزافه‏گويى‏هاى آن را خنثى كنند و مراحل گوناگون آيين بودا را با نيازهاى خود سازگار كنند. به اين ترتيب آيين بوداى ژاپنى شاخه‏اى كاملا متمايز از آيين بوداست كه با همه گونه‏هاى قاره‏اى آن فرق دارد. به نكته ديگرى هم بايد اشاره كرد، به اين معنى كه نه فقط مقدارى از كتاب‏ها و سنت‏هايى كه در هند و چين از ميان رفته‏اند در ژاپن نگهدارى مى‏شوند، بلكه از طريق آن‏ها مى‏توان رد توسعه مستمرى از شكل‏هاى مختلف آيين بودا را دنبال كرد.

به اين طريق، تاريخ دين‏ها و اصول اخلاقى ژاپن برهمكنش نيروهاى گوناگونى را نشان مى‏دهد كه حياتشان بيشتر در تركيب نمودار مى‏شود تا در تضاد. مى‏گويند شاهزاده شوتوكو (9) بنيادگذار تمدن ژاپنى، سه نظام دينى و اخلاقى موجود ژاپن را به ريشه، ساقه‏ها و شاخه‏ها، و گل‏ها و ميوه‏هاى درخت مانند كرده است. شين‏تو آن ريشه است كه در خاك منش مردم و سنت‏هاى ملى نشانده شده; آيين كنفوسيوس در ساقه و شاخه‏هاى نهادهاى آموزشى ديده مى‏شود; آيين بودا گل‏هاى احساس دينى را شكوفا كرد و ميوه‏هايش زندگانى روحى بود. اين سه نظام را اوضاع و احوال آن زمانه‏ها و نبوغ مردم در يك كل مركب حيات روحى و اخلاقى ملت قالب زده و تركيب كرده بود. اما در قرن پانزدهم خط فاصل ميان آيين بودا و نظام‏هاى ديگر مشخص شد، و سرانجام آن تركيب در سير قرون بعد تجزيه شد. بااين‏همه، اين سه نظام چنان از درون و باظرافت در جان و دل مردم عجين شده‏اند كه حتى ژاپنى‏هاى امروزى هم، دانسته يا ندانسته، در آن واحد پيروان اين آموزه‏هاى گوناگونند، و هيچ نظامى را به طور مطلق كنار نگذاشته‏اند.

بايد در اين فرآيند امتزاج به يك نكته اشاره كرد و آن تساهلى است كه در آن مى‏بينيم. در سراسر اين تاريخ تماس و تركيب، فقط نمونه‏هايى استثنايى از اذيت و آزار و جنگ‏هاى دينى به چشم مى‏خورد و اين تا حد زيادى ناشى از طبيعت عمل‏گراى اين مردم بود كه آن‏ها را از دويدن به سوى كرانه‏ها يا زياده‏روى‏ها و تعصب باز مى‏داشت. علت ديگر را بايد در سرشت‏خود دين‏هاى وارداتى جست. آيين كنفوسيوس يك نظام اخلاقى عملى بود كه چندان توجهى به اعتقاد و عقيده جزمى نداشت، در حالى كه آيين بودا دينى بود كه به طور چشم‏گيرى ايده‏اليستى و تساهل‏گرا بود. اين دو نظام هرگز گرفتار كشاكش نشدند، مگر موقعى كه كنفوسيوسى‏هاى متعصب قرن هفدهم، شروع كردند به حمله كردن به آيين بودا، براى انگيزه‏اى كه صرفا دينى نبود. (10) اما به طور كلى مى‏توان گفت كه تساهل رواج يافت، و اين هنگامى بود كه اين تماس هرگز نه به هماهنگى كامل منجر شد و نه به جذب كامل يكى در ديگرى. نبود چنين تخاصمى شايد تا حدى ناشى از ميل به جدا نگه‏داشتن جنبه‏هاى فرارونده يا متعالى آرمان دينى از اخلاق عملى زندگى روزمره باشد، چنان كه گويى تقسيمى ميان اين دو مرحله از زندگى وجود داشت. هميشه راه‏حل را در مصالحه عملى مى‏جستند نه در جست‏وجوى نظرى يا عقلى پيامدها.

نكته ديگرى را كه بايد در زمينه تساهل مطرح كرد رابطه ميان دين و دولت است. شين‏تو هميشه از سوى حكومت و اجتماع حمايت مى‏شده، در هر محلى ايزدكده‏اى داشته است، اما هرگز به سطح يك سازمان كليساى دولتى نرسيد. از طرف ديگر، آيين بودا هم كه مدتى به مقام قدرت كليساى دولتى رسيد و اسقف‏هايش همپايه مقامات دولتى شدند، باز هرگز سعى نكرد دين‏هاى ديگر را سركوب كند، بلكه هميشه تلاش مى‏كرد آن‏ها را جذب كند. آيين كنفوسيوس در ست‏حكومت نقش يك ابزار مفيد را بازى مى‏كرد، اما به‏ندرت مدعى اقتدار انحصارى شد. به اين ترتيب كومت‏شاهرگ‏هاى مهار نهادهاى دينى را در دست داشت، در حالى كه مردم، هم دين‏پيشگان و هم مؤمنان، از رهبرى طبقات حاكم پيروى مى‏كردند. اين وضع تا موقعى رواج داشت كه ملت را يك حكومت مركزى اداره مى‏كرد و لطنت‏بالاترين مرجع دين و اخلاق به شمار مى‏آمد. اما موقعى كه كشور به دولت‏هاى خان‏خانى يا ملوك‏الطوايفى (فئوداليسم) تقسيم شد، پيكره‏ها يا هيئت‏هاى دينى به نفع قلمروهاى فئودالى شروع كردند به جنگ و جدال با يكديگر. به اين ترتيب، در عصر جنگ‏ها كه از قرن پانزدهم تا شانزدهم طول كشيد، نبردهاى خونينى در ميان فرقه‏هاى بودايى درگرفت، در همان حال آشوب زمانه دامن‏گير ميسيون‏ها يا دستگاه‏هاى تبليغاتى كاتوليك‏ها هم شد و سرانجام هم آنان را از ژاپن بيرون راندند.

به اين طريق، نظر و منافع حكومت مركزى در مرحله اول، و همين طور هم نظر و منافع طوايف مسلط يا اميران فئودال در مرحله بعدى، سرنوشت نهادهاى دينى و نهضت‏هاى تبليغى را تعيين مى‏كرد. كنترل حكومت، كه نجبا از آن حمايت مى‏كردند، يا رهبرى آن، كه به دست طبقات بالا بود، تقريبا هميشه احساسات و وجدان بيشتر مردم را هدايت مى‏كرد. البته نمونه‏هاى استثنايى هم وجود داشت، مثل موقعى كه يك شخصيت قوى اظهار وجود مى‏كرد يا توده مردم صدايشان را بلند مى‏كردند، چنان‏كه در قرن سيزدهم مى‏بينيم. وانگهى، حالا ديگر زمانه به‏سرعت در حال ديگرگونى است و زندگى اخلاقى و دينى ملت وارد مرحله تازه‏اى از آزادى شخصى و انتخاب فردى مى‏شود. اين تنازع براى آزادى و اظهار وجود از سوى مردم نتيجه اوضاع جديدى است كه خود ناشى از تاثير يك تمدن نو است، خصوصا در رژيم صنعتى; هر چند پيامد آن را بعدا بايد ديد، اما اين جريان هرگز به سوى رژيم قديمى فرمان‏بردارى صرف نخواهد رفت. هنوز يك سؤال باقى است: مسيحيتى كه به‏تازگى به ژاپن آورده شده بود - كه در نتيجه مشكلات تمدن‏جديد در خانه خودش با بحران دست‏به گريبان بود - چه نقشى بازى خواهد كرد؟

دوره‏هاى تاريخ دين
(1) دين آغازين ژاپنى‏ها پرستش سازمان‏نيافته خدايان و ارواح طبيعت و نيز ارواح مردگان بود. اين دين، كه به شين‏تو معروف است، در سپيده‏دم تاريخ شروع كرد كمابيش به توسعه دادن تجليات روشن قهرمان‏پرستى و نياپرستى، با يك زمينه طبيعت‏پرستى. اين دين بخش تفكيك‏ناپذير سنت اجتماعى بود، و ايل يا زندگى مشترك اجتماعى مردم تاييد و همبستگى خود را از پرستش آن خدايان مى‏گرفت. وقتى ايلات و طوايف به‏تدريج تحت قدرت و اعتبار يك خاندان فرمانروا، كه باور مى‏داشتند از بانوخداى خورشيد آمده‏اند، به هم آميختند، به اين بانوخدا به مثابه برترين خداى شين‏تو حرمت مى‏گذاشتند و پرستش او سيماى محورى آيين ملى شد. اين دو جنبه از دين شين‏تو، يعنى اجتماعى و ملى بودن، در سپيده‏دم عصر تاريخى قدرت گرفتند، و آن سنت‏حتى امروزه هم نقش قابل ملاحظه‏اى در زندگى اجتماعى و روحى ملت‏بر عهده دارد.

(2) معرفى تدريجى تمدن چينى، كه تاريخش به حدود قرن سوم ميلادى مى‏رسد، و معرفى آيين بودا در قرن ششم، با رشد نيرومند اجتماعى و پيشرفت وحدت ملى همراه بود. ملت‏شروع كرده بود به آموختن چيزهاى نو و فرهنگ شكوفاى آن زمان قاره آسيا، و آيين بودا از راه الهام بخشيدن به آرمان‏هاى والاتر و ترغيب هنرها و ادبيات، انگيزه‏اى حياتى به توسعه تمدن بخشيد. دين نو هنرها و علم، ادب و فلسفه را وارد كرد، و اين‏ها همه به مثابه ابزارهاى تبليغ عمل مى‏كردند و از طريق پيشرفت‏حيرت‏انگيز كار تبليغى‏شان، كل كشور در قرن هفتم به يك سرزمين بودايى بدل شد. ميان سلطنت و دين اتحاد تنگاتنگى برقرار شد، و از آن‏جا كه دين وارداتى سخت از وفادارى به حكومت‏حمايت مى‏كرد، همين امر تحكيم ملت را تحت فرمانروايى پادشاه ممكن كرد، و اين در حالى بود كه به ترغيب طبقات حاكم، كارهاى تبليغاتى بودايى گسترش مى‏يافت و تسهيل مى‏شد. به اين ترتيب آيين بودا در حدود سيصد سال پس از معرفى‏اش به ژاپن، در مسيرى محكم و استوار در حيات ملى ژاپن پا گرفت و به راه‏هاى بسيار، شكوه‏هاى فرهنگش تجلى يافت.

(3) در آغاز قرن هشتم و نهم ميلادى، وحدت ملى مشخص و حكومت مركزيت‏يافته به دست آمد. يارى متقابل سلسله مراتب بودايى و ديوان‏سالارى دربارى، در سراسر سه قرن بعد، سيماى هدايت‏گر زندگى اجتماعى و دينى و سياسى بود. اين دوره، كه فرمانروايى «صلح و آسايش‏» خوانده مى‏شد، در واقع دوره كلاسيك فرهنگ ژاپنى بود. الهام عميق برگرفته از آيين بودا احساسات و زندگى مردم را مشخص مى‏كرد، به طورى كه مى‏توان تاريخ شكوفايى ادبيات ملى را، كه عميقا رنگ و بوى احساس بودايى داشت، از قرن دهم دانست. تعليم بيش از حد پالايش‏يافته آيين بودا، با اسرار و جلوه‏هاى هنرى‏اش، اشراف را كه حاميان عمده اين دين و مراتب آن بودند به احساساتى‏هاى زن‏صفت و تباه بدل كرد. با اين انحطاط نجباى دربارى، حكومت مركزى به ضعف گراييد و پايان رژيم ديوان‏سالار مقارن بود با واكنش شديد سپاهى‏ها، كه در ايالات مى‏زيستند و كمتر تحت تاثير احساساتى‏گرى بودند. اين ديگرگونى، كه در بخش آخر قرن دوازدهم به اوج رسيد، اعلام يك نوزايى نيروى بومى مردم شهرستان‏ها بود، كه به تاسيس يك رژيم فئودالى تحت‏يك خودكامگى نظامى منجر شد.

(4) قرن سيزدهم دوره مهمى را در تاريخ ژاپن مشخص مى‏كند. همراه با ديگرگونى‏هاى سياسى و اجتماعى كه در آن قرن رخ داد، دين‏هاى نو يا شكل‏هاى نوى از آيين بودا در پاسخ به تقاضاهاى روحى بيشتر مردم پديد آمدند. آيين بودا ديگر يك امر حكومت ملى نبود و مسئله تقواى فردى شد. روح جنگ‏باره آن عصر بازتابش را در دين نيز يافت و رهبران مبارز آيين بودا دوش‏به‏دوش استادان تربيت روحى پيدا شدند كه با زندگى نظاميان همساز بودند. نهادها راه را براى منش فردى باز كردند و مردان نيرومند كار تبليغى را نه فقط جدا از مراجع قدرت، بلكه غالبا در ستيز با آنان انجام مى‏دادند. از اين نظر قرن سيزدهم نشان نوى در جنبش دينى با خود دارد، و نيروى اين روح نو در جنبش‏هاى هنرى و ادبى نيز تجلى كرد.

ديگرگونى‏هاى بيشتر در قرن چهاردهم صورت گرفت. يك انقلاب سياسى و جنگ‏هاى داخلى رخ داد كه به تقسيم دودمانى انجاميد. اين بحران اعتبار شاهى انگيزه‏اى بود براى نوزايى انديشه‏هاى شين‏تو ملى كه برخى ميهن‏پرستان سخن‏گويانش بودند. اينان تلاش مى‏كردند كه تمام انديشه‏هاى اخلاقى و آموزه‏هاى دينى موجود ژاپن را در تجليل اورنگ شاهى متمركز كنند. اما روند زمانه مخالف اخلاق‏گرايان ميهن‏پرست‏بود، و اين زمانه‏اى بود كه نشانه‏هاى انحطاط اخلاقى و تجزيه اجتماعى بيش از پيش در آن نمودار مى‏شد. در كنار جنگ‏هاى فئودالى آتش جنگ و جدال دينى هم بالا گرفت، و اين آشفتگى دويست‏سال به درازا كشيد، تا ميانه قرن شانزدهم، كه كم‏كم آفتاب صلح دميد. با آمدن مبلغان يسوعى، در اواسط قرن پانزدهم، آشفتگى بالا گرفت; به دنبال پيشرفت‏سريع تبليغاتشان زجر و آزار خونين نودينان رخ داد; و سرانجام هم كار به آن‏جا كشيد كه آنان را از ژاپن بيرون راندند

5) در آغاز قرن هفدهم، به دنبال بازگشت صلح و وحدت سياسى، تبليغات كاتوليك‏ها و مناسبات خارجى يكسره برچيده شد. اين سياست انزوا در طى سه قرن بعد پيامدهاى بسيارى در حيات سياسى، اجتماعى، عقلى، اخلاقى و دينى ملت داشت. آيين بودا، كه در آن دوره ابزار مفيدى در ستيز با مسيحيت‏بود، از حيثيت و اعتبار گوناگونى برخوردار شد، و روحانيان آن زندگى پرناز و نعمتى داشتند. حكومت نظامى يك درست‏پندارى (11) يا بهدينى دولتى آموزه اخلاقى را بنا نهاد، و نظم اجتماعى را نيروى تركيبى اين اخلاق درست‏پندار و حكومت فئودالى قدرتمند، به‏استوارى تاسيس و حفظ كردند. فرمانروايى ملوك الطوايفى در مدت انزواى ملى اين امكان را يافت كه قواعد و آداب شديد و غليظى در زمينه امتياز طبقاتى بياورد و قوانين صلح را سفت و سخت اعمال كند، و اين صلحى بود كه در همه مراحل حيات عمومى به سوى يك صورت‏گرايى (فورماليسم) راكد گرايش داشت. نتيجه اين كارها پالايش افراطى زندگى و احساسات در داخل محدوده‏هاى مجاز بود. همين امر سرانجام در جان‏هاى نيرومند، روح شورش و آرزوى ديگرگونى برانگيخت. در اين ميان، نزديك به اواخر قرن هجدهم، نيروهاى غربى، كه در آن موقع هدفشان اقيانوس آرام بود، شروع كردند به كوبيدن دروازه اين ملت منزوى، و اين فشار بيرونى در شتاب دادن به جنبش‏هاى انقلابى كه در داخل آن پيدا شده بودند مؤثر بود، و سرانجام هم اين نيروهاى تركيبى رژيم فئودالى را در ميانه قرن نوزدهم سرنگون كردند و اقتدار پادشاهى را بازگرداندند، چرا كه مى‏پنداشتند اين اقتدار شرط اساسى وحدت ملى در عصر مناسبات و رقابت‏بين‏المللى است. (6) بازكردن دروازه ژاپن به روى مناسبات با بيگانگان در 1859، و بازگشت رژيم امپراتورى در 1868، منجر به كنار گذاشتن تمام بازدارنده‏هايى شد كه سنگ راه صلح و آرامش بود. حكومت و مردم، در هيجان شديد ورود به يك عصر نو، بى آن كه زشت و زيبا كنند، به تمدن غربى خوشامد گفتند. بنيادگذارى نهادهاى نو، رشد صنعت و تجارت، تاسيس حكومت مبتنى بر قانون اساسى، ميزان توفيق و مشكلات ناشى از دو جنگ با بيگانگان، همه دست‏به دست هم دادند و مشكلات فراوانى پديد آوردند كه در تجربه اين ملت تازگى داشت. زندگى اجتماعى سرشار از نيرو بود، اما همه چيز از ميان مشكلات انتقال مى‏گذشت - مشكلاتى كه ناشى از ميراث ديرينه سال احترام‏آميز فرهنگ شرقى بود و با تمدن جديد از غرب آمده تعارض داشت. تماس و واكنش ميان دين‏هاى گوناگون، از كهنه و نو، گيج‏كننده بود، و جدال ميان واكنش محافظه‏كارانه و زياده‏روى‏هاى راديكال بسيار خشونت‏بار بود. درست همان طور كه مد اين مشكلات به‏شومى بالا مى‏آمد، مرگ فرمانرواى بزرگ در 1912 رخ داد و به دنبال آن هم جنگ جهانى درگرفت. جريان‏هاى متغير و متعارض به‏ناگزير بر تمام مراحل زندگى ملت تاثير مى‏گذارند. به نظر مى‏رسد كه مشكلات درونى ناشى از موقعيت‏هاى اجتماعى و سياسى، تعارضات ميان سرمايه و كار، شكاف ميان نسل‏هاى قديم و جديد در زمينه نگرش‏هايشان به زندگى، اكنون مسائل دين‏دارى يا آرمان‏هاى اخلاقى را تحت‏شعاع قرار مى‏دهد. ژاپن با مشكلات مضاعفى روبه‏رو بود، يعنى هم مشكلات گذار از رژيم فئودالى به رژيم صنعتى تمدن مدرن - و رژيم فئودالى با آرا و نيروهايش كمابيش همچنان مقاومت مى‏كرد - و هم مشكلات حل تمام مسائل ناشى از ناهنجارى‏هاى برخاسته از جذب سريع فرهنگ وارداتى - فرهنگى كه سرنوشتش فى‏نفسه دستخوش ترديد بود. طبعا دين هم درگير اين وضع آشفته بود، و هيچ كس جرات نمى‏كرد كه نتيجه را پيشگويى كند; بااين‏همه، تجربه‏ها و دستاوردهاى گذشته ملت ژاپن شايد امكان يك راه معين برقرارى هماهنگى را نشان دهد. دين شين‏تو و نظام اجتماعى - مراحل آغازين و بقا سيماهاى عمومى شين‏تو «در آن بوم، خدايان (يا ارواح) بودند بى‏شمار، كه با تابش شب‏تابان مى‏درخشيدند، وخدايان بدسگال بودند كه به كردار مگسان وزوز مى‏كردند، و نيز درختان و گياهان بودند كه مى‏توانستند سخن بگويند.» (12) اين را درباره مجمع‏الجزاير ژاپن گفته‏اند هنگامى‏كه بنيادگذار ملت انديشيد كه از آسمان بدين كشور فرود آيد. و در جاى ديگرگفته‏اند كه «آن خدايى كه در آغاز اين دولت را بنياد نهاد، از آسمان فرود آمد واين‏دولت را در دوره‏اى كه آسمان و زمين از يكديگر جدا شدند، و هنگامى كه درختان و گياهان سخن مى‏گفتند، بنياد نهاد.» دينى را مجسم كنيد كه تا پرستش اين خدايان يا ارواح مى‏رسد و تقريبا هيچ آموزه اخلاقى يا نظرات متافيزيكى ندارد. اين دين را نمى‏توان جز به صفت «ابتدايى‏» ناميد، هر چند اين اصطلاح دقيقا در معناى مردم‏شناسى آن نيست. نظام‏هاى معينى، گهگاه، بر شالوده آن انديشه‏هاى ابتدايى بنانهاده شده‏اند، و در واقع تلاش‏هاى كمابيش موفقى صورت گرفته است كه يك زندگى ملى بر پايه پرستش آن خدايى گذاشته شود «كه در آغاز اين دولت را بنياد نهاد.» باورها و اعمال وابسته به آن خدايان‏وارواح حتى در اين روزهاى قرن بيستم هم به شكل يك نيروى زنده در ميان مردم باقى مانده و نشان‏دهنده عناصر بنيادى زندگى دينى و اجتماعى است، عناصرى كه‏شايد از آن‏ها شاخه‏هاى نو دين يا شبه‏دين پديد آيد و مى‏آيد. كل مجموعه باورها وپرستش به شين‏تو معروف است كه به معناى «راه خدايان (يا ارواح)» است و شايد بتوان آن را دين ملى يا عاميانه ژاپنى‏ها ناميد، همان‏طور كه دين باستانى و بومى آنان بود. اما نام شين‏تو در قرن ششم ميلادى پيدا شد، به اين قصد كه فرقى بگذارند ميان دين بومى و آيين بودا، و «راه‏» خوانده‏شدنش شايد ناشى از تاثير آيين دائو باشد، كه دين چينى «راه‏» بود (13) آيين دائو دينى است كه يافت‏هاى فراهنجارى (14) را به مثابه هدف آرمانى يا امكان فرجامين انسان‏ها در حيات جسمانى مى‏داند، و اين با آموزه‏هاى اجتماعى واخلاقى آيين كنفوسيوس در تقابل است - كه دين تركيبى‏اى بود از طبيعت‏گرايى وفراطبيعت‏گرايى كه تاثير زيادى در باورهاى عام مردم چين و كره داشت، و تعجبى نداشت كه نظريه‏پردازان شين‏تو سيماهاى مشابهى در آن يافتند و برخى انديشه‏ها و اعمال دائوى را پذيرفتند. (15) به هر حال، شين‏تو در اساس بيشتر يك مجموعه باورها و آداب باستانى است، نه يك نظام دينى. اين باورها به‏رغم تاثيرات نظام‏هاى بيگانه، مثل‏آيين بودا و آيين كنفوسيوس، در طى فراز و فرودهاى تاريخ به‏نسبت دست‏نخورده مانده‏اند. به اين ترتيب چندان غيرطبيعى نيست كه هواخواهان شين‏تو حتى امروزه هم دينشان را چنين مى‏خوانند: «راهى به دنبال شيوه خدايان‏» يا «آن گونه كه خدايان بدان‏دست مى‏يازيدند» (كامى ناگارا نو ميچى). اما از سوى ديگر نبايد فراموش كرد كه‏تلاش‏هايى كه مكررا براى سازمان دادن اين باورهاى ابتدايى به صورت دين ملى يادولتى صورت گرفته، حول ستايش پادشاه به مثابه خلف «خدايى كه دولت را بنياد نهاد»، خصوصا بانوخداى خورشيد، مستقر شده است. اين بانوخدا برترين خداى دين‏شين‏تو است. گرچه هرگز نمى‏توان ميان اين دو جنبه از شين‏تو يك خط روشن متمايز كشيد، يعنى كه ابتدايى و عاميانه در يك طرف باشد و ملى و رسمى در آن طرف،اما تمايز و بستگى ميان آن‏ها را مى‏توان همانند تمايزاتى دانست كه ميان خدايان‏سر و راز و خدايان المپى يونانيان هست، همان طور كه خانم هريسون در ثميس (16) نشان داده‏اند. تاريخ شين‏تو، اگر به گونه گسترده‏اى به آن نگاه كنيم، يك سلسله واكنش‏ميان اين دو عامل است، يعنى هم تحت تاثير توسعه زندگى ملى در سازمان‏دهى اجتماعى و سياسى است، و هم پاسخى است‏به نفوذ غالب دو آيين بودا وكنفوسيوس. بارى، اين خدا يا روح، كامى (17) خوانده مى‏شود، به معناى «برتر» يا «مقدس‏» يا «معجزه‏آسا»، هرچند كه باب بحث‏بر سر اشتقاق اين كلمه باز است. شايد بتوان هر چيزى يا هر باشنده‏اى را كه هيجانى يا عاطفه‏اى مهرآميز يا هيبت‏انگيز برمى‏انگيزد، و براى حس سر جاذبه داشته باشد، كامى به شمار آورد و سزاوار حرمت دانست. برخى از كامى‏ها را ساكنان آسمان‏ها مى‏پنداشتند و برخى ديگر را مقيم موقت هوا يا جنگل‏ها مى‏دانستند يا ساكن در سنگ‏ها و چشمه‏ها، يا آن كه خود را در جانوران و انسان‏ها نشان مى‏دادند. شاهزادگان و پهلوانان كامى‏هايى بودند متجلى در شكل انسان، يا هر شخص مى‏توانست‏با نشان‏دادن نيروهاى فراهنجارى خود كامى شود. اين خدايان، چنان‏كه يك نظريه‏پرداز متاخر شين‏تو مى‏گويد، انسان‏هايى بودند به سن و سال خدايان، حال آن‏كه انسان‏ها خدايانى هستند به سن و سال انسان‏ها. در حقيقت، فقط يك خط ساختگى مى‏توان ميان عصر خدايان و عصر انسان‏ها كشيد، و خدايان، ارواح، انسان‏ها و هر چيز يا هر پديده طبيعى، حتى در عصر بعدى انسان‏ها، به‏آسانى از يك قلمرو گذشته به قلمرو ديگر مى‏روند. «در آغاز» انسان‏ها و جانوران خدا بودند و گياهان و سنگ‏هازبان داشتند; اما حتى حالا هم، بنا بر تصور شين‏تو، چندان فرقى نكرده است. به اين ترتيب تعجبى ندارد كه از اين خميرمايه هر گونه خدايى را بتوان به كرسى نشاند و گرامى داشت، و آن اسرار خام، كه غالبا در حالت پديد آمدنشان نيرومندند، ميزان معينى از نفوذ اعمال مى‏كنند. اين خدايان يا ارواح كمابيش انسان‏واره شدند و چنين و چنان ميكوتو (18) (شكوهمند)، يا نوشى (19) (خداوندگار، مولا)، هيكو (20) (سرور) يا هيمه (21) (بانو) خوانده شدند، بااين‏همه فرديتشان هميشه متمايز نبود. در برخى موارد يك شخص يا يك شى‏ء را كامى فى‏نفسه مى‏دانستند، اما در بسيارى موارد ديگر انسان‏ها يا اشيا را، به دليل آن كه داراى الوهيت‏يا روحى خاص بودند، به مثابه كامى حرمت مى‏گذاشتند. اين‏جا هم باز نمى‏توان نه هيچ تمايز روشنى ميان اين دو مقوله از موجودات مقدس كشيد و نه در پرستش يك خدا انسان‏وارگى او ضرورى است. همچنين بايد يادآور شد كه نه در پرستش و نه در اساطير تمايز جنسى هرگز نقش چندان مهمى نداشت، و صفات و كنش‏هاى خدايان به‏آسانى متغير و قابل جايگزينى بود. (22) خلاصه، شين‏تو به مثابه دين، پرستش سازمان نيافته ارواح بود كه ريشه در هستى فطرى انسان داشت، كه او احساس مى‏كرد با نيروهاى زنده جهان انباز است و نيروى حياتى‏اش را در آيين مشترك اجتماعى (كومونى) نشان مى‏داد. زيرا كه اين پرستش غالبابا افسانه‏هاى محلى و آداب مشترك اجتماعى پيوند داشت، و بيشتر خدايانى كه‏بدين‏گونه پرستيده مى‏شدند ارواح نياكانى يا قيم جوامع (كومون‏ها) به شمار مى‏آمدند. بدين‏گونه آيين مشترك اجتماعى محورى بود كه سنت‏ها و زندگى مردم حول آن مى‏گشت، و بر اين باور بود كه آن‏جا خدايان يا ارواح، جانوران و درختان، حتى سنگ‏ها ورودها، با انسان‏ها پيوندى زنده دارند. اما گاهى داستان‏هايى از كامى‏هايى مى‏گفتند كه‏صرفا داستان يا خيالات شاعرانه‏اى بود درباره رويدادهاى طبيعت كه به شيوه رويدادهاى انسانى نقل مى‏شد. همپاى با عناصر بازيگوش اين اسطوره‏ها، اسرارهيبت‏آميزى هم در اين پرستش وجود داشت; نقش سنت‏ها و آداب همان قدر بزرگ بود كه كه نقش تجليات بنيادى اميال و غرايز، و تمام اين عوامل غالبا چنان به هم‏آميخته بود كه شين‏تو دربردارنده دين و رسوم، شعر و فرهنگ توده‏ها، سياست و جادو بود. اما در پايان بايد به نكته خاصى اشاره كرد: شين‏تو به‏طور چشم‏گيرى دين يك مردم كشاورز است. تجلى مكرر ارواح گياهان و غله، رابطه نزديك موجود ميان مردم و خدايان مشترك اجتماعى، بندهاى تنگاتنگى كه خدايان را به اشياى طبيعت مى‏بندد، تمام اين‏ها زندگى مردمى كشاورز و اسكان‏يافته را در اجتماعات نزديك به هم نشان مى‏دهد. موقعى كه اين دين در طى چند قرن تا قرن هشتم كمابيش سازمان يافت، در آن بر برترى بانوخداى خورشيد تاكيد مى‏شد، و او طبعا به مثابه نگهدارنده كشاورزى و به مثابه نيابانوى خاندان فرمانروا ستايش مى‏شد. به اين ترتيب دين شين‏تو يك دين ابتدايى به معناى دقيق كلمه نيست، بلكه نشانه‏هاى دين ملى را دارد كه وحدت ملت را تحت فرمانروايى امپراتور، كه آن [فرمانروايى] را با نگهبانى آن بانوخداى بزرگ مى‏دانستند، شكوه مى‏بخشد. اسطوره‏شناسى شين‏تو بى‏نظمى آغازين و نمو حيات يزدان‏شناخت (23) مشخصى در شين‏تو نبود، اما، چرخه معينى از اسطوره‏هاى كيهان‏شناختى را مى‏توان در آن بازشناخت. مى‏گويند كه از آن بى‏نظمى آغازين (24) كه به درياى گل و لاى فروپوشيده در تاريكى مى‏مانست، سه خدا بيرون آمدند. سر اين سه سرور مركز آسمان (آمه - نو - ميناكه - نوشى) (25) ،يا فرمانرواى سرزمين جاودانه (كونى - توكو - تاچى) (26) بود، و آن دو تابع وى بودند، و يكى پديدآورنده والا (تاكا - مى - موسوبى) (27) بود و آن ديگرى خدا يا پديدآورنده اسرارآميز (28) يا خدايى (كامى مى - موسوبى). اين زوج آخرى به نظر مى‏رسد كه رمز اصول نر و ماده توليد و زايش باشند و گاهى آن‏ها را همان نرينه‏خدا يا نرخدا (كامى روگى) (29) و مادينه خدا (كامى رومى) (30) دانسته‏اند; يعنى همان پدرخدا و مادر خدا كه مدام آن‏ها را در آيين‏ها به نيايش طلب كرده‏اند. (31) اما اين سه‏گانه اول بدون فرزند از ميان رفتند و پس از آن‏ها يك سلسله خدايان همانند آمدند كه خودانگيخته يا خلق‏الساعه و مستقل از يكديگر پديد آمده بودند. همه آن‏ها از بى‏نظمى آغازين پديد آمدند و بى هيچ نشان ناپديد شدند. اما لقب‏هاشان نشان مى‏دهد كه غرض از آن‏ها اين بود كه نيروهاى توليد يا زايش خودانگيخته را، مثل لجن، بخار و جرم‏ها، كه فكر مى‏كردند آن‏ها چنين‏اند، انسان‏واره كنند. به اين‏ها مى‏گويند خدايان آسمانى در هفت نسل، و از خدايان خاكى كه مى‏گفتند روى زمين كار مى‏كنند متمايزند. سؤال جالب اين است كه آيا اولى به آن گروه از خدايانى تعلق داشت كه ديگر پرستيده نمى‏شدند، يعنى خدايان فراموش شده بودند، يا فقط انتزاعاتى‏وام گرفته از بيرون‏بودند. هرچند شايد هرگز نتوان‏منتظر جواب‏نهايى اين مسئله بود، اما نگارنده تمايل به گزينه اول دارد، به خاطر برخى همانندى‏ها در دين‏هاى ديگر. آخرين زوج اين سلسله، نرى كه دعوت مى‏كند (ايزانا - گى) و ماده‏اى كه دعوت مى‏كند (ايزانا - مى) است. مى‏گويند كه اين دو به فرمان خدايان آسمانى به زمين آمدند تا جهان خاكى را پديد آورند. به احتمال زياد آن‏ها را تجليات خاكى اصول نر و ماده سه‏گانه آغازين مى‏دانستند. آن‏ها چيزهاى بسيارى را يگانه كردند و به زايش پرداختند: اول از همه مجمع‏الجزاير ژاپن را پديد آوردند و سپس چيزها يا ارواح را مثل آب‏ها، بادها، كوه‏ها، كشتزارها، مه‏ها، غذاها، آتش و مانند اين‏ها. اين را آشكارا توليد و زايش جنسى مى‏دانستند، در حالى كه از طرف ديگر، باور به زايش خودانگيخته و دگرديسى حتى در داستان‏هاى تولد فرزندانشان نيز ديده مى‏شود; عقيده بر اين بود كه اين دو وجه زايش در كنار هم وجود دارند. هر چيز زاده يا توليد شده را كامى، يا خدايان و ارواح مى‏خواندند، گرچه در عمل فقط چند تا از آنان پرستيده مى‏شدند. ميانشان تمايز جنسى برقرار بود، اما هيچ نقش مهمى در اساطير و آيين نداشت، شايد به اين دليل كه جان ژاپنى هنوز به حالت انسان‏وارگى قطعى نرسيده بود. سرانجام، زوج خدايى، فرمانروايان جهان را پديد آوردند، مثل بانوخداى آسمان‏افروز (آما - ته‏راسو اومى - كامى) (32) فرمانرواى ماه (تسوكى - يومى) (33) و پهلوان تيزتك دلير [بى‏باك خشمگين] (تاكه‏هايا سوسانوو (34) ) (35) . قلمرو نور، از جمله آسمان و زمين، به بانوخداى خورشيد [آماته‏راسو] منسوب بود، قلمرو شب به خداى ماه، اما اقيانوس، همراه با قلمرو چيزهاى پنهان، به فرمانروايى تيزتك [سوسانوئو] سپرده شده بود. خداى ماه هرگز نقش برجسته‏اى بازى نمى‏كرد; فرمانروايى عالم ميان دوتاى ديگر تقسيم شده بود، تقسيمى بود كه مى‏بايست اهميت زيادى در روايت‏هاى اسطوره‏اى داشته باشد، چون امكانش هست كه بازتاب برخى رويدادهاى سياسى و اجتماعى در آن‏ها باز شناخته شود، همان‏طور كه پس از اين خواهيم ديد. به اين ترتيب، زوج خدايى پديدآورندگان حيات روى زمين بودند، اما زندگى با لنگه ضرورى‏اش، يعنى مرگ، همراه بود. اسطوره‏شناسى به ما مى‏گويد كه چگونه خداى مادينه، كه بعدا روح شر و مرگ شد، به هنگام پديدآوردن آتش، گرفتار مرگ شد و به مقام زيرين خاك رفت كه آن‏جا را مرگ و تاريكى فراگرفته‏اند. در اين مورد مرگ را ظاهرا چيزى از طريق تب تصور مى‏كردند و آن را اولين نمونه نيستى و فنا مى‏شمردند. خداى نرينه، مثل اورفه، همسر درگذشته‏اش را تا جايگاه تاريكش دنبال كرد، سعى كرد كه با روشن كردن مشعل به او نگاه كند، در حالى كه مادينه در هراس بود، چون كه بدنش داشت تجزبه مى‏شد. ماده از اين بى‏شرمى خشمگين شد و سپاه ارواح خبيث و زنان خشمگين را واداشت كه نر را دنبال كرده، او را در قلمرو مرگ و تاريكى زندانى كنند. نر چون تعقيب‏كنندگان را پس راند به مرز ميان جهان ظلمت و قلمرو نور رسيد و آن‏جا گذرگاه را با سنگى عظيم بست و آن دو خدا روى اين حصار كلماتى رد و بدل كردند. ماده تهديد كرد كه هزار نفر را در قلمرو او خواهد كشت، و از آن طرف هم نر در جوابش گفت كه او هم هر روز پانصد نفر بيش از اين تعداد خواهد زاييد. به‏روشنى پيداست كه غرض از اين داستان، تبيين نسبت زاد و مرگ‏ها در جهان انسانى است. به اين ترتيب، مرگ نمى‏توانست جاى زندگانى را بگيرد، اما هراس مرگ در اين داستان بيان شده، و در آن بيمارى‏ها و خطرات با آلودگى يكى دانسته شده، كه بايد با تطهير از ميان برود. گفته‏اند كه عمل تطهير را خداى نر آن‏گاه باب كرد كه پس از گريختن از دام مرگ، خود را در دريا شسته بود. از آن پليدى و آلودگى صورت‏هاى گوناگون ارواح خبيث پيدا شدند كه آن‏ها را از قلمرو ظلمت‏با خود آورده بود. بر آنند كه اين ارواح خبيث‏يا شر هنوز در ميان انسان‏ها مى‏پلكند و همه جور شر و دردسر درست مى‏كنند. دو فرمانرواى جهان ما در باب پايان كار پديدآورنده نر هيچ چيز قطعى و روشن نمى‏شنويم، مگر اين كه او سرانجام خود را پنهان كرد، يا در كاخ خورشيدى جوانى (هى - نو - واكا - ميا) (36) منزل دارد. پس از ناپيدايى زوج آغازين، جهان به فرمانروايى دو نفرى بانوخداى خورشيد و تيزتك منتقل شد. تيزتك نشانه‏هاى بسيارى از يك توفان‏خدا با خود دارد. بانوخداى خورشيد، يا بانوى آسمان‏افروز، (37) جلوه‏هاى درخشان و زيبا داشت; در نشان و مهر و نجابت و نرم‏خويى بى‏همتا بود; فرزانه‏وار و هوشمندانه بر قلمرو خويش فرمان مى‏راند; به همه نور زندگانى مى‏بخشيد و با ساختن آبراه‏ها از كشتزاران هم حفاظت مى‏كرد. علاوه بر اين، او را به شكل سازمان‏دهنده آداب و آيين‏هاى دينى نشان مى‏دهند، خصوصا آدابى كه در رعايت قواعد پاكى است. خلاصه، او خداى فرمانرواى صلح و نظم، كشاورزى و تهيه غذا بود. اين‏جا مى‏توان تصويرى از نقش زنانگى را در آغاز پيدايش نظم اجتماعى صلح‏آميز و كار و پيشه‏هاى كشاورزى ديد. از سوى ديگر، برادر او، تيزتك، وحشى و خودخواه و سركش بود; با هياهوى ديوانه‏وار فرياد مى‏كرد; تمام وظايفش را پشت گوش مى‏انداخت و در هواى ميان آسمان و زمان يكه‏تازى مى‏كرد. جزئيات ستمگرى‏هاى او در حق خواهرش در آسمان يادآور خدايان توفان در اسطوره‏شناسى‏هاى ديگر است. مى‏گويند كه فرياد و خشم و هياهوى او برانگيخته از اشتياق او به جايگاه مادرش است، كه او روح مرگ و ظلمت‏شده بود. از اين نظر، توفان‏خدا غالبا با روح خبيث قدرتمندى، كه بر جهان نامرئى فرمانرواست، يكى دانسته مى‏شود - اين سيما، چنان كه ديديم، به فرزندانش هم ارث رسيده است. كشاكش اين دو خدا در دو صحنه تصوير مى‏شود; يكى در رودكناران آسمانى صلح (آما - نو - ياسو - گاوارا) (38) و ديگرى در سايه‏گاهى كه بانوخداى خورشيد آن را براى ميهمانى بزرگ خرمن آماده مى‏كرد، كه نخستين جشنواره‏هاى شين‏تو است. صحنه اول را مى‏توان رمز كشاكش خورشيد و ماه دانست; اما مى‏گويند كه هر يك از خدايان به «دم زدن‏» آن ديگرى، يا با بده بستان دم و بازدم و گوهر فرزندانى پديد آوردند. داستان دوم، كه توهين به مقدسات است، آشكارا تعارضى را در نظم اجتماعى نشان مى‏دهد، اما داستان در صحنه‏اى اوج مى‏گيرد كه يادآور خورشيدگرفتگى است. حكايت چنين است: تيزتك قلمرو خواهرش را با نابودكردن برنجزارها، و آلودن آداب مقدسى كه خواهرش بنياد نهاده بود نابود كرد. بانوخداى خورشيد، از كارهاى بى‏انگيزه برادرش سخت غمگين شده بود، اما با او به جنگ برنخاست، خود را در غارى پنهان كرد و بدين وسيله تمام جهان از نور محروم شد و بى‏نظمى به پا شد. هشت ميليون خدا در برابر غار گرد آمدند و سرانجام موفق شدند با به كار بستن افسون‏ها و يك رقص آيينى او را ترغيب كنند كه از آن‏جا بيرون بيايد. وقتى نور و نظم با ظهور مجدد بانوخدا بازگشت، تمام آن جمع فرياد شادى برآوردند، كه از انعكاس آن آسمان و زمين لرزيدند. اين اوج روايت اسطوره‏اى است كه در آن پيروزى نور را برظلمت، و صلح و نظم را بر درنده‏خويى و نابودى مى‏بينيم. اين پيروزى بانوخداى خورشيد بر توفان‏خدا فرمانروايى او را بر جهان تضمين كرد و اعتقاد به او به مثابه برترين خدا با اين سنت كه خاندان فرمانروا از بانوخداى خورشيد پديد آمدند همراه شد. پيروزى نور بر ظلمت را سپاهيان كامى كامل كردند; اينان در ايستادگى بانوخداى خورشيد در برابر نيروى مخالف، وفادارانه در كنارش ماندند. اين روايت از نظر تاثيرش بر عقيده و زندگى مردم دو جنبه دارد: به عنوان يك اسطوره پديده‏هاى خورشيدى، هم نشان‏دهنده باورهاى مردمى كشاورز و حرمت آنان به خورشيد، به مثابه سرچشمه زندگانى، است و هم مبين كار جادوگرى آنان است در مورد خورشيدگرفتگى. از نظر سياسى كه نگاه كنيم، همين باورها به تسلط يك خاندان يا طايفه معين، يعنى ايلى كه اين بانوخدا را به عنوان نيابانو مى‏پرستيدند، و نيز به سرسپارى ايلات ديگر به آن خاندان منتهى شد. به اين ترتيب، بانوخداى خورشيد در عين حال هم تجسم يك نيروى زندگى‏بخش است و هم تجسم يك فرمانرواى فرزانه. از نظر جنبه اول، او يك همتاى نر به همراه دارد، يعنى خداى پديدآورنده والا، كه او به مثابه وجود نهان و والاتر او را همراهى مى‏كند. اما يك شريك ماده هم هست، يعنى بانوخداى فراوانى - بخشندگى (تويو - اوكه نو كامى) (39) كه حتى امروزه در كنار او در ايسه، كه مقدس‏ترين ايزدكده‏ها است، پرستيده مى‏شود. اهميت نقش سياسى منسوب به بانوخداى خورشيد كمتر نيست. اعتقاد به خاستگاه خدايى خاندان فرمانروا با رمز اقتدار اورنگ شاهى، يك آينه، يك شمشير و يك تسبيح نمادين مى‏شود، و همه اين‏ها را بانوخداى خورشيد به پسينيانش سپرده است. پس از اين مى‏بينيم كه اين سه گنج چگونه خداشناسان شين‏تو را به بحث‏هاى اخلاقى و كيهان‏شناختى كشاند. شايد بانوخداى خورشيد را بتوان برترين خداى دين شين‏تو دانست، و پرستش او گهگاه راه نوعى يك‏خدايى را در تاريخ شين‏تو بازمى‏كند. از طرف ديگر، سپاهيانى كه در برابر آن «غار آسمانى‏» گرد آمده بودند، خداى بدانديش توفان را به ناحيه دورافتاده‏اى تبعيد كردند. تبعيدگاه در استان ايزومو در ساحل شمالى ژاپن قرار دارد، رو به جانب شرقى شبه‏جزيره كره. در واقع، آن‏جا يك قبيله مدعى شدند كه از اخلاف توفان‏خدا هستند، و آن‏جا تخته‏قاپو شدند و چندى در برابر فرمانروايى نژاد خورشيدى مقاومت كردند. تيزتك، به عنوان نياى قبيله ايزومو نقش پيشگام و مستعمره‏گر را به عهده داشت، و در يك داستان آمده كه او از موى سر و ريش خود كوه‏ها را در استان كى‏يى در سمت جنوب ژاپن كاشت. (40) توفان‏خدا و پسرش را فرمانروايان ايزومو و هم‏چنين عاملان چيزهاى اسرارآميز، از جمله حتى كردارهاى شر، به شمار مى‏آورند. اين پيامد طبيعى اين مفهوم است كه توفان‏خدا نديم يا بزرگ ارواحى است كه ساكن جهان زيرين خاكند; كاملا طبيعى است كه جان ابتدايى روح خبيث را به منظور دفع بيمارى و بلايا به دعا بخواند. يكى از پسران توفان‏خدا، بدكار بزرگ (ئو - ماگاتسومى) (41) بود، كه سرچشمه هر گونه شر و بدانديشى بود، حال آن كه پسر ديگر، زمين‏دار بزرگ (ئو - كونى نوشى) (42) به همراه شريكش شاهزاده كوچك نام‏آور (سوكونا - بيكو) (43) ،كه او را سر جادوگران پزشك مى‏دانند، براى بهروزى مردم كار مى‏كردند. به اين دليل خدايان وابسته به گروه ايزومو را هنگامى مى‏پرستيدند كه آفتى يا بلايى نازل مى‏شد. شايد همان‏طور كه انتظارش مى‏رفت، تضاد ميان نيروهاى متخاصم به دوآليسمى مثل دين ايران باستان، كه شين‏تو همانندى‏هايى با آن دارد، توسعه نيافت. برعكس، مصالحه‏اى ترتيب داده شد كه سپهرها ميان دو خدا و اخلافشان تقسيم شود. فرمانروايى جهان واقعى در يك حكومت‏خداسالارانه به پسينيان بانوخداى خورشيد سپرده شد وجانب اسرارآميز دين، شامل جادو و پيشگويى، به مراقبت توفان‏خدا و فرزندانشان واگذاشته شد. مى‏گويند كه اين پيمان تقسيم ميان فرزندان توفان‏خدا و سردارانى كه فرستاده بانوخداى خورشيد بودند بسته شد. مطابق اين پيمان، «قلمرو مرئى‏ها» بايد به بانوخداى خورشيد تعلق گيرد و «قلمرو نامرئى‏ها» به توفان‏خدا. به اين ترتيب، براى هميشه بين خدايان المپى و خدايان سر و راز - با وام گرفتن يك تمثيل از دين يونانى - تقسيمى برقرار شد كه مقرر بود طبيعت و وظيفه دين رسمى شين‏تو را به مثابه پرستش بانوخداى خورشيد تعيين كند، و عقيده بر اين بود كه خدايان ديگر از بهروزى مردم در امور دنيايى مراقبت كنند. اين وظيفه كيش رسمى، ملى و اجتماعى (كومونى)، هم يك قوت بود در اين معنا كه پرستش شين‏تويى هميشه با زندگى سياسى و اجتماعى ملت رابطه تنگاتنگى داشت، و هم در عين حال يك ضعف به شمار مى‏آمد، چرا كه شين‏تو رسمى بيش از پيش از اسرار زندگى دينى جدا و بيگانه مى‏شد. پيامد اين امر آن بود كه شين‏تو عموما هميشه گرايش به فورماليسم (صورت‏گرايى) و رسميت‏گرايى داشت، و هرگاه واكنشى در برابر اين صورت‏گرايى صورت مى‏گرفت، شين‏تو به جانب رازورانه دين برمى‏گشت، و رو مى‏آورد به پندارها و كردارهاى خرافى مردم. پى‏نوشتها: 1.« هويى موكايى‏»، كه امروزه به هيوگا معروف است، استانى است در جزيره كيوشو كه رو به اقيانوس آرام است. تل‏هاى بى‏شمارى در اين‏جاست كه نشان دهنده كاشانه باستانى اين مردم است. 2. morality 3. Tsukushi 4. Black Stream يا جريان ژاپن، (Japan Current) كه به ژاپنى كوروشيو، (Kuroshio) گفته مى‏شود، شاخه‏اى است از جريان استوايى اقيانوس آرام كه از ساحل شرقى تايوان، و از آن‏جا در طول شمال شرقى، در طول ساحل شرقى هون‏شو، در ژاپن، مى‏گذرد و آن‏گاه به اقيانوس منجمد شمالى مى‏پيوندد. رنگ آبى سير آن سبب شده كه آن را جريان سياه بنامند. (به نقل از وبستر جغرافيايى). م. 5. يك استثنا هست و آن گروهى است موسوم به ئه‏تا Eta كه به طور پراكنده در مركز و غرب ژاپن زندگى مى‏كنند. خاستگاه و تاريخشان نامعلوم است. در زمان‏هاى اخير جنبشى را در سطح كشور سازمان دادند و رفتار برابر را مطالبه مى‏كنند. 6. communal 7. occult 8. Mahayana 9. Shotoku 10. همين طور زجر و آزار كاتوليك‏ها در قرن هفدهم كه با قدرت نيرويى درنده نابودى آنان را در عمل دنبال مى‏كرد انگيزه‏اش آن‏قدرها كه سياسى و اجتماعى بود ملاحظات دينى نبود. 11. orthodoxy 12. نيهون گى، گاه‏نگاره‏هاى ژاپن (برگردان W. G. Aston ،لندن، 1896) ج 1، ص 64، و ج 2، ص 77. 13. در واژه شين‏تو، جزء تو يا دو همان دائو است، به معناى راه و طريقت. م. ،در اين معنا: چيزى كه تاحد زيادى از هنجار، (norm) يا متوسط بالاتر است اما همچنان تابع قوانين طبيعى است، يا فراتر از نيروهاى طبيعى انسان است كه به طور طبيعى نمودنى نيست; مثلا مى‏گوييم: «نيروهاى فراهنجارى جان انسان‏» يا «تجربه فراهنجارى‏» يا «تجليات فراهنجارى‏». براى اين واژه paranormal هم به كار برده مى‏شود. اين اصطلاح را غالبا با supernatural يا فراطبيعى يا فوق طبيعى اشتباه مى‏كنند. فراطبيعى اشاره است‏به يك نظم وجود كه فراتر از عالم قابل مشاهده فيزيكى يا عالمى است كه مى‏توان آن را با ابزارهاى معمولى تجربه كرد; از نظر درجه و نوع از طبيعت فراتر است، يا بسته به چيزى است كه از طبيعت فراتر مى‏رود. مثلا «منش فراطبيعى روح‏». و معانى ديگر در همين راستا. (نقل خلاصه از فرهنگ وبستر). م. 15. در واقع نشانه‏هاى مشترك فراوانى در باورهاى عامه ملت‏هاى خاور دور وجود داشت. هنوز جاى آن دارد پژوهش شود كه آيا اين امر ناشى از تاثير متقابل بود يا رواج همگانى باورهاى ابتدايى، يا ناشى از يك خاستگاه مشترك دين‏هاى آنان. 16. Themis 17 . Kami 18. Mikoto 19 . Nushi 20 . Hiko 21. Hime 22.در اين باره و نكته بعدى، قياس كنيد با: آنه‏ساكى، اسطوره‏شناسى ژاپنى، در ج 3 از اسطوره‏شناسى همه نژادها (بوستون، 1928). 23. theogony 24. chaos 25.Ama-no-minaka-nushi 26.Kuni-toko-tacho 27. Taka-mi-musubi 28.Kami-mi-musubi 29. Kami-rogi 30. Kami-romi 31. قياس كنيد با: آستون، شين‏تو، ص 35. او فكر مى‏كند كه دين سه‏گانه آغازين يك پذيرش سه‏گانه چينى واقعيت نهايى و دو اصل آن است، يعنى يين و يانگ. هم‏چنين بحث دانشمندان ژاپنى سر اين است كه آيا آمه نو ميناكا نوشى و كونى توكو تاچى دو خدا بودند يا يك خدا. 32. Ama-terasu Omi-kami 33. Tsuki-yomi 34. Takehaya Susanoo 35. سنت ديگرى مى‏گويد كه اين خدايان را فقط خداى نر زاييد، و اين هنگامى بود كه او داشت لكه‏هايى را كه در ديدارش از جهان زيرين خاك به آن‏ها آلوده شده بود مى‏شست. اين تفاوت تاثير چندان زيادى بر كل چرخه اسطوره‏ها ندارد، اما دانستن اين نكته نيز جالب است كه در اين نسخه دوم، خورشيد و ماه از چشم‏ها زاييده شده‏اند و توفان‏خدا از منخرين. 36. Hi-no-waka-miya .ايزدكده تاگا در استان اومى، پرستشگاه اصلى اوست. وظيفه او آن‏جا نگهبانى از پاك‏دامنى زنانه است، چنان‏كه اين را در جشنواره كنجكاوى برانگيزى كه آن‏جا برگزار مى‏شود مى‏بينيم. 37. او را ئو هيرو مه موچى O-hiru-me-muchi يا بانوى بزرگ روز نيز خوانده‏اند. 38.Ama-yasu-gawara 39. Toyo-uke no Kami . در اين اساطير هيچ داستانى درباره او گفته نشده‏است. خاستگاه او محل بحث است. 40. به افتخار توفان‏خدا يك جشنواره گل در كى‏يى برگزار مى‏شود. هم‏چنين مى‏گويند كه او كره را مستعمره كرد، و اين داستان، كه شايد زمينه تاريخى داشته باشد، نشان دهنده بستگى ميان كره و ايزومو است. قس. آنه‏ساكى، اسطوره‏شناسى ژاپنى، ص 248. 41. O-mi Magatsumi 42. O-Kuninushi 43. Sukuna-biko

برگرفته از

http://www.iraneconomist.com/Show.asp?nid=7524

ايران- ژاپن، بدون مسافر ايرانى

هيچ آژانسى نمى تواند

متقاضيان را به ژاپن ببرد

ايران- ژاپن، بدون مسافر ايرانى

يك آژانس مسافرتى در تهران اخيراً براى مسافرت تماشاگران ايرانى براى بازى ايران- ژاپن از متقاضيان نام نويسى مى كند. با وجود اينكه قيمت بالايى روى اين مسافرت گذاشته شده اما استقبال زيادى از آن مى شود.
در روزهاى اخير صدها نفر براى اين سفر ثبت نام كرده اند و تمام آنها هنگام ثبت نام با وعده مديران آژانس درباره هماهنگى با فدراسيون فوتبال مواجه شده اند اما پنجشنبه عصر روابط عمومى فدراسيون فوتبال با يك اطلاعيه كوتاه تمام ابهامات را برطرف كرد:
«نظر به اينكه چندى است گروه ها و آژانس هاى مسافرتى چه قانونى و چه غيرقانونى با درج آگهى و تبليغات گسترده در رسانه هاى مختلف جهت اعزام هواداران و تماشاگران به منظور همراهى تيم ملى فوتبال ايران در چارچوب مسابقات مقدماتى جام جهانى به كشور ژاپن اقدام كرده اند، لازم مى داند به اطلاع همگان برساند كه اين فدراسيون تاكنون هيچگونه نظارت و همكارى با اين گونه آژانس هاى مسافرتى نداشته بنابراين هرگونه سوء استفاده از نام فدراسيون فوتبال موجب پيگرد قانونى است.»
گويا درصد زيادى از كسانى كه در اين آژانس براى مسافرت به ژاپن نام نويسى كردند، اصلاً دنبال تماشاى بازى ايران- ژاپن نيستند. آنها براى كار به ژاپن مى روند و ديگر هم به ايران بر نمى گردند.
بازى تيم ملى ايران در توكيو هم بهانه يى است كه ويزاى آنها به ژاپن صادر شود. به هرحال فدراسيون فوتبال با اين حركت برنامه آنها را نقش بر آب كرد.
غلامحسين زمان آبادى سخنگوى فدراسيون فوتبال مى گويد: «به همين دليل اصلاً نمى خواهيم از ايران تماشاگرى را همراه خود ببريم و با هيچ آژانسى هم همكارى نداريم.»
دولت ژاپن براى صدور ويزاى كسانى كه مى خواهند بازى ايران- ژاپن را تماشا كنند، از فدراسيون فوتبال استعلام مى كند. با اين حساب هيچ ويزايى براى متقاضيان اين آژانس يا هر آژانس ديگرى صادر نمى شود. اما اين تصميم فدراسيون فوتبال، تيم ملى را از سهميه يى كه ژاپن موظف است در استاديوم «سايتاما»ى براى ايران كنار بگذارد محروم مى كند. طبق قوانين فيفا در هر بازى ده درصد از ظرفيت ورزشگاه به تماشاگران تيم ميهمان تعلق دارد.
زمان آبادى مى گويد: «ما مى خواهيم با هماهنگى سفارت ايران در توكيو، از ايرانى هاى مقيم ژاپن استفاده كنيم

برگرفته از
http://www.iran-varzeshi.com/1384/840224/html/world4.htm#s78279

قويترين ايرانی در ژاپن

قويترين ايرانی در ژاپن

تنها ايرانی که من در تلويزيون ژاپن به عنوان بازيگر ديدم ،در برنامه ای هست که مربوط به رستوران ،غذا وآشپزيه .که سه نفر،هر هفته به مناطقی می رن و غذای خاصی رو امتحان می کن و در واقع اون رو تبليغ می کنن و در عين حال اتفاقات جالبی در اين برنامه رخ می ده که باعث تفريح و خنده می شه

بازيگرهای اين برنامه خيلی گنده هستن.يکی از اين سه نفر ايرانيه که به نام(ماسورو) تو اين برنامه صداش ميزنن و در ژاپن به اسم (راندی ماسورو) يعنی (راندی عضله) می شناسن .اکثرا لباس ملوانی می پوشه ودر کارهای بدن سازی هم ظاهرا خيلی فعاله .ایشان ۳۶ سالشونه و علاوه بر زبان فارسی به زبان ژاپنی و ترکی هم می تونه صحبت کنه

برگرفته از
http://2004cherry.blogspot.com/2005_04_01_2004cherry_archive.html#111382941039022035

تبادل دانش پزشكي ميان ايران و ژاپن

تبادل دانش پزشكي ميان ايران و ژاپن

"محمد رضا سروش " مديرعامل انجمن حمايت ازقربانيان سلاح‌هاي شيميايي روزچهارشنبه از امضاي تفاهم‌نامه همكاري براي تبادل دانش پزشكي ميان ايران و ژاپن خبر داد

سروش كه در جمع خبرنگاران دستاوردهاي سفر اخير يك هيات از جانبازان شيميايي به شهر "هيروشيما " ژاپن تشريح مي‌كرد ، گفت كه در اين راستا نخستين گروه از پزشكان ايراني به مدت سه هفته از دي ماه در دانشگاه هيروشيما به انتقال تجربيات پزشكي خواهند پرداخت

اخيرا يك هيات از جانبازان شيميايي به‌منظور شركت در مراسم شصت‌و دومين سالگرد بمباران اتمي هيروشيما به ژاپن سفر كرد

به‌گفته وي، اين سفر به دنبال گسترش‌ارتباط ميان‌انجمن حمايت از قربانيان سلاح‌هاي شيميايي و انجمن صلح طلب "موست" ژاپن ‪ (MOCT)‬انجام شد

مديرعامل انجمن حمايت از قربانيان سلاح‌هاي شيميايي ، گفت : توسعه روابط فرهنگي ايران با ملت ژاپن با شعار صلح و دوستي و با هدف ايجاد اتحاد و همبستگي بين ملت‌هاي آسيب ديده از جنگ و سلاح‌هاي كشتار جمعي به منظور ترويج فرهنگ صلح و نيزرساندن پيام مظلوميت وحقانيت قربانيان جنگ تحميلي به ويژه مصدومين شيميايي از اهداف اين سفر بوده است

وي گفت: در اين سفر ضمن بازديد از موزه صلح هيروشيما، در تفاهم نامه‌اي مقرر شد، گالري از عكس‌هاي آثار سلاح‌هاي شيميايي در اين موزه به نمايش درآيد

سروش افزود: برگزاري نمايشگاه‌ها و برنامه‌هاي مشترك با موزه صلح تهران به‌منظور آشناكردن مردم با پيامدهاي كاربرد سلاح‌هاي شيميايي از برنامه‌هاي در دست اقدام در اين تفاهم‌نامه خواهد بود

وي ادامه داد: رييس بنياد فرهنگي صلح هيروشيما نيز در اين ديدار اعلام آمادگي كامل اين بنياد را براي همكاري دربرنامه‌هاي فرهنگي موزه صلح تهران اعلام كرد

"شهريار خاطري" مديرروابط عمومي‌انجمن حمايت ازقربانيان سلاح‌هاي شيميايي نيز به‌عنوان يكي‌از اعضاي اين هيات ، با اشاره به تبليغات منفي و گسترده رسانه‌هاي استكباري بر عليه ايران، گفت: مردم و مقامات ژاپن هنگام مشاهده جانبازان و آثار سلاح‌هاي شيميايي و آگاهي از سكوت مجامع بين‌المللي هنگام استفاده صدام از اين سلاح‌ها متعجب مي‌شدند

وي گفت : اين گروه معتقدند نبود كتب و مقالات به زبان‌هاي مختلف ، باعث شده مردم جهان از اين فجايع بي‌خبر باشند در حالي با با اطلاع رساني از جنايات صدام وغرب برعليه ايران، بسياري ازمردم جهان در خصوص ايران تصويري واقع بينانه و همسو پيدا خواهند كرد

خاطري تاكيد كرد: حضور جانبازان، به ويژه قربانيان سلاح‌هاي شيميايي به عنوان اسناد زنده و گوياي جنايات صدام و حاميانش عليه ايران در مجامع بين -المللي نقش غيرقابل انكاري در خنثي‌سازي توطئه رواني دشمنان دارد

وي با اشاره به اشتراكات فرهنگي بين دو ملت ايران و ژاپن ادامه داد:
اين دو كشور از بزرگترين قربانيان سلاح‌هاي كشتارجمعي در جهان هستند و وجود ده‌ها سازمان ضد جنگ و طرفدار صلح در شهر هيروشيماي ژاپن، فرصت مغتنمي است تا با تحكيم اين روابط كه طي چهار سال گذشته بين تشكل‌هاي غيردولتي ژاپن و ايران ايجاد شده است، فاجعه كاربرد سلاح‌هاي شيميايي عليه ايران را همچون فاجعه بمباران اتمي هيروشيما به گوش جهانيان برسانيم

برگرفته از

http://www2.irna.com/fa/news/view/line-9/8605245066151133.htm

ایران؛ ژاپن اسلامی؟

ایران؛ ژاپن اسلامی؟!
اصولاً در کشورهای جهان سوم یا در حال توسعه، روش و شعارهای پوپولیستی و هیجان‌ برانگیز هنوز کارآیی خود را از دست نداده و این‌چنین شعارها و روش‌ها بیشتر احساسات مردم را برمی‌انگیزد. از این رو این راهکاری است برای دولت‌مردان چنین کشورهایی که قصد حکومت بر مردمان جامعه‌ی خود را دارند. اما باید توجه داشت که این شعارها و روش‌ها به مرور زمان و با به نتیجه نرسیدن برخی از سیاست‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی رنگ می‌بازند که خود باعث آگاه شدن مردم از وضع موجود می‌گردد و این آگاهی موجب می‌شود مردم به این نتیجه برسند که دروغ شنیده‌اند و یا گاه پیش می‌آید که دولت‌مردانِ خود را در عرصه‌های بین‌المللی رها کرده و هیچ‌گونه حمایتی از سوی آنان نسبت به مسئولین جامعه‌ صورت نمی‌پذیرد. از این رو مهم‌ترین شاخصه برای یک سیستم یا نظام سیاسی که بتواند پایه‌های حکومت خود را چه در عرصه‌ی داخلی و چه در عرصه‌ی بین‌المللی مستحکم کند و دارای قدرت و پایگاهی در عرصه‌ی جهانی شود، اقتصادی پویا و دارای رشدِ روزافزون است که این می‌تواند یکی از مهم‌ترین شاکله‌ی تشکیل یک حکومت باشد. لذا باید توجه داشت که اساس و پایه‌ی یک اقتصاد نوین، برنامه‌ریزی دقیق و یک سیاست بسیار آرام در عرصه‌ی داخلی و خارجی است. با این تفاسیر وقتی به کشور خویش نگاه می‌کنیم، شعارهایی از این قبیل که: ایران را به "ژاپن اسلامی" تبدیل می‌کنیم، نفت را بر سرِسفره‌های مردم می‌بریم، قیمت‌ها را تثبیت می‌کنیم و ... باعث شادی بسیاری از مردم می‌شود چرا که با این شعارها خود را هم‌ردیف کشورهای صنعتی می‌بینند، اما با گذشت زمان وقتی با واقعیات روبه‌رو می‌شوند، می‌بینند که وضع موجود اقتصادی ـ سیاسی هیچ‌گونه سنخیتی با شعارهای مطرح شده از سوی دولت‌مردان ندارد. تورم بالای کالا نسبت به درآمد سالانه‌ی کارگران و کارمندان، مبدل شدن بازار داخلی به بازار خارجی، وارد کردن سیب‌زمینی و مرکبات تا این که به نقطه‌ای برسیم که حتی سنگ قبرمان را هم از خارج وارد می‌کنیم و صدها موارد دیگر نمونه‌هایی از عدم سنخیت وضع موجود در شعارهای مطرح شده است. لذا این سؤال پیش می‌آید که در چه زمانی و با چه شرایطی این قبیل شعارها می‌تواند به وقوع بپیوندد؟ همان‌‌طور که پیشتر اشاره شد یک برنامه‌ریزی دقیق اقتصادی ـ سیاسی لازم است تا به این مهم دست یابیم. اول این‌که کارهای اقتصادی را باید از زیر بنا پایه‌گذار‌ی کرد و از کارهای غیر کارشناسانه و شتاب‌زده پرهیز شود و دوم این‌که سیاست داخلی و خارجی کشور باید یک سیاست کاملاً آرام و به دور از درگیری‌های فیزیکی و روانی باشد و باید از هر گونه سیاست و ادبیات پرخاش‌جویانه چه در عرصه‌ی داخلی و چه در عرصه‌‌ی خارجی دوری گزینیم تا بتوانیم به پیشرفت‌های اقتصادی دست یابیم. سیاست‌ها و شعارهایی از این قبیل که: شمارش معکوس برای نابودی اسرائیل آغاز شده، در صورتی که وزیر امور خارجه ایران عنوان می‌کند که یک بچه‌ مدرسه‌ای هم می‌داند که نمی‌توان کشوری را از روی نقشه حذف کرد. این که "هولوکاست" یک دروغ محض است، در حالی که رییس‌جمهور پیشین اندونزی عنوان می‌کند که: «من با آن‌که دوست خوب احمدی‌نژاد هستم، اما ناچارم اذعان کنم که او در اشتباه است. من از موزه‌ی هولوکاست در آوشویتس دیدن کرده‌ام و با چشم خود کفش‌های مردگان بسیاری را دیده‌ام. از این رو معتقدم هولوکاست روی داده است.»
ممکن است رییس جمهور پیشین اندونزی هم خیلی معتقد به هولوکاست نباشد، ولی وی با یک سیاست بسیار زیرکانه به مصالح کشور و مردمش می‌اندیشد و از اصرارهای نابجا و نبش قبر مواردی که در گذشته رخ داده خودداری می‌کند. از این رو با طرح چنین سیاست‌های جنگ‌طلبانه چگونه می‌توان جامعه‌ی جهانی را قانع کرد که برنامه‌‌ی هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است؟ با چنین اعمالی، کشورهای صنعتی جهان از ایران دوری می‌گزینند و موجب تحریم‌های اقتصادی‌ می‌شود که فقط مردم باید تبعات آن را متحمل شوند. نکته‌ای که باید بدان توجه کرد این است که فروپاشی نظام اقتصادی مردم، می‌تواند مشروعیت یک نظام سیاسی را زیر سؤال ببرد و به نظر نگارنده این توصیه "کاسترو" به "اورتگا" را نباید فراموش کرد که در دوران جدید، ادبیات آمریکا ستیزانه را گفتار رسمی نسازد. این بدان منظور نیست که به آمریکا دست رفاقت بدهد بلکه روش و گویش باید تغییر کند.
تنها راه برای بهبود وضع اقتصادی ـ سیاسی فقط "اصلاحات" به معنای واقعی است: اصلاح برخی از قوانین اقتصادی و سیاسی. اصولاً کسانی هم هستند که در مقابل چنین تغییر ساختاری قد علم می‌کنند. این افراد را می توان به سه دسته تقسیم کرد: دسته‌ی اول کسانی هستند که از طریق زد و بند‌های سیاسی و از طریق رشوه دادن، به منابع اقتصادی دست پیدا می‌کنند و مانند هشت پا بر این منابع خیمه می‌زنند. دسته‌ی دوم کسانی هستند که قدرت سیاسی را در دست گرفته و از هر گونه کاسته شدن اختیارات در قدرت سیاسی جلوگیری می‌کنند و دسته‌ی سوم ـ که از همه مهم‌تر است ـ نظامیانی هستند که در امور اقتصادی ـ سیاسی دخالت می‌کنند و بر اساس منافع خود، مانع از بعضی تغییرات در قوانین اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می‌شوند. از این رو به این نکته باید توجه داشت که تغییر وضع موجود فقط با اصلاحات واقعی قابل وصول است و این اصلاحات می‌تواند مواردی از قبیل: 1ـ برنامه‌ریزی دقیق اقتصادی از سوی اقتصاددانان 2 ـ ایجاد یک بازار رقابتی داخلی و کاستن واردات بیش از اندازه 3ـ خارج ساختن بازار خارجی از حالت تک قطبی به حالت چند قطبی 4 ـ جلوگیری از خروج سرمایه‌های مملکت چه در قالب کمک‌های بلاعوض یا به صورت وام‌های دراز مدت به کشورهای مسلمان یا غیر مسلمان 5ـ داشتن یک سیاست معتدل در عرصه‌ی بین‌المللی 6ـ جلوگیری از ورود نظامیان به مسائل اقتصادی ـ سیاسی، 7 ـ تقلیل دادن اختیارات برخی نهادهای اداری ـ سیاسی، و سایر مواردی که طرح‌شان فرصتی دیگر را می‌طلبد

برگرفته از
http://www.nasirboushehr.com/Journal-01-issue95-2171.html

اوتاگاواها

اوتاگاواها

歌川派

موزه هنرهای معاصر تهران در اسفند 85 و فروردین 86،محل نمایشگاه دوسالانه چاپ دستی ایران بود.این نمایشگاه از آثار چاپ دستی ایران و جهان شامل آثار هنرمندان مطرح جهان و هنرمندان ایرانی برگزار شد.در میان آثار به نمایش درآمده از هنرمندان غیر ایرانی چندین اثر از نقّاشان ژاپنی نیز وجود داشت.به جز چند تابلو که از آثار آراکاوا شووساکوو (Arakawashusaku)هنرمند معاصر پیر سبک دادائیسم و نیز چند تابلو منفرد از هنرمندان نه چندان مطرح ژاپنی وجود داشت، بقیه تابلوها از دو هنرمند بسیار مطرح و تأثیرگذار ژاپنی یعنی اووتاگاوا تویوکوونی(Utagawa toyokuni)و اووتاگاوا هی­روشی­گه(Utagawa hirishige)از نقّاشان سبک هنری موسوم به اووتاگاوا(Utagawa)بودند که در این نوشته قصد دارم به معرّفی مختصری از سبک نقّاشی آنها و نیز نقّاشان مطرح این سبک بپردازم.

گروه هنری اووتاگاوا یکی از گروه­های هنری نقّاشی اووکی­یو(Ukiyo)در اواخر دوره اِدو(Edo)است.دوره اِدو سوّمین سلسله از حکومت جنگجویان در ژاپن است که در سال 1603 در منطقه اِدو(توکیویِ کنونی)پایه­گذاری شد و در حدود دویست و شصت سال یعنی تا سال 1867 به درازا کشید.هرچند در این دوره ژاپن عملاً با اجرای سیاست­های قطع رابطه با دنیای خارج به کشوری بسته و منزوی بدل شد امّا همین دوره خود دوره اوج شکوفایی و پیدایش سبک­های ادبی و هنری جدید است.اگر تا این زمان ادبیات و هنر به خاطر سطح سواد و معیشت مردم فقط در انحصار اشراف جامعه بود در دوره ادو به دلایلی چون صنعت چاپ،شکوفایی اقتصادی و گسترش سوادآموزی عمومی که در تمامی ژاپن فراگیر شد به میان مردم آمد و شاهد پیدایش سبک­های جدیدی در ادبیات،نمایش و هنر بود.در ادبیات سبک شعری هایکوو(Haiku)،داستان­های مصوّر،رمان و...خلق شد.در نمایش شیوه­های نمایشی جدیدی ساخته شد که معروفترین آنهاکابووکی(Kabuki)است.در نقّاشی هم سبک­های زیادی ایجاد شد که نقْاشی اووکی­یو معروفترین آنها بود.

لغت«اووکی­یو»به معنای جهان فانی و گذران است.از دید دین بودایی تمام لذّت­های این دنیا را که همیشگی نیستند و از بین می­روند در برمی­گیرد.دوره ادو به خصوص از اواسط تا اواخر آن همراه است با شکووفایی اقتصادی ژاپن.بنابراین طبقات مرفّه جدیدی سوای طبقه اشراف یا جنگجویان ظاهر شدند که به شدّت خواهان لذایذ دنیوی بودند.دراین دوره عملاً جامعه در پی دو چیز است،شهوت و پول.نوعی کتاب­های داستانی جدید رایج شد با نام«اووکی­یو زوشی»که می تواند به معنای«داستان­های جهان فانی»باشد.موضوع غالب این داستان­ها خوشگذرانی،عیّاشی و خودکشی­های عاشقانه است.این نوع داستان­ها به شدّت در اجتماع به خصوص در شهر اوساکا طرفدار پیدا پیدا کرد و به تیراژ بالا چاپ شد.درهمه این داستان­ها یک نتیجه گرفته می­شد که جهان دمی است و باید آن را به خوشگذرانی و لذّت بردن از لذایذ گذراند که این آمیزه­ها در تضّاد کامل با آنچه تا کنون هدف ادبیات و هنر بود قرارداشت.هرچند در این دوره ژاپن روابطش را با تمام جهان بریده است و حتّی به کشتار وسیع ژاپنی­هایی که مسیحی شده­اند دست زد امّا در عین حال جنبشی برای مطالعه فرهنگ و هنر غربی ایجاد شد که نتایجی غیرقابل انکاردر فرهنگ ژاپن برجای گذاشت.

در زمینه نقّاشی هم هنرمندان ژاپنی با سبک­های غربی نقّاشی آشنا شدند و این آشنایی سبب ایجاد روش­هایی جدید در تصویرگری شد.از آنجا که روش­های جدید در تضاد با روش­های قبلی بود به این روش­ها هم همان نام«اووکی­یو»دادند که به معنی«تصویرهای جهان فانی»است.

از قبل از دوره ادو نوعی چاپ با چوب برای خوشنویسی بکارمی­رفت که تنها از رنگ سیاه استفاده می­کرد.امّا با ورود به دوره ادو فن چاپ با چوب پیشرفت زیاد و منحصر به فردی نمود که حتّی نمونه آن در چین و اوپا هم دیده نشده بود.استفاده از رنگ­های مختلف باعث شد تا نقّاشی­های نقّاشان سبک جدید به تعداد زیاد بوسیله صنعت نوظهور چاپ چوب تکثیر و به فروش برسد.کامجوویی­های طبقات نوظهور باعث روی آوردن نقّاشانی به کشیدن تصویر از چهره­های زیبا،مناظر طبیعی،تصویر جنگجویان و...شد که در تاریخ نقّاشی ژاپن بی سابقه بود.حتّی کشیدن تصاویر تقریباً مستهجن هم رواج یافت که در طبقه نوظهور طرفداران زیادی داشت.همین باعث شد تا اینگونه نقّاشی­ها در میان هنرمندان پای­بند به سنّت­های کهن نازل پنداشته شده و با نام«نقّاشی­های جهان فانی»نام گذاری شوند.همچنین در این زمان تجّار و ناخدایان کشتی­های غربی،تعدادی از این باسمه­های چوبی را خریدند و در بازار­های غربی ارائه نمودند که باعث شد تا این گونه نقّاشی­ها بر هنرمندان غربی نظیر تولوز لوترِک(Toulouse Lautrec)تاثیر بگذارد.

سبک جدید«اووکی­یو»هم به زودی دچار دسته­بندی­های جدید شد که گروه هنری موسوم به اووتاگاوا از معروفترین آنها است.این گروه در اواخر دوره ادو بوسیله هنرمندی به نام اووتاگاوا تویوهاروو(Utagawa toyoharu)ایجاد شد.تویو هاروو در سال 1735 در کیوتو متولّد شد و در همین شهر در ابتدا به یادگیری روش نقّاشی­ای موسوم به کانو(Kano)پرداخت.او بعدها به ادو(توکیویِ کنونی)آمد و سبکی منحصر به خودش و با نام خودش اووتاگاوا را پایه­گذاری کرد.تویوهاروو در سال 1814 در گذشت.اما توجّه عمومی به نقّاشی سبک اووتاگاوا به خاطر فعّالیت­های شاگرد تویوهاروو با نام اووتاگاوا تویوکوونی (Utagawa toyokuni)است.او در سال 1825 متولّد شد.پدرش استاد کنده­کاری بر روی چوب و ساختن عروسک چوبی بود.در ابتدا به کشیدن تصویر از چهره افراد زیبا جذب شد امّا بعد از آن به تصویرسازی از بازیگران و عوامل تأتر کابووکی پرداخت که همین باعث شهرت و استحکام این گروه هنری شد.در فاصله سال­های 1974 تا 1975 تویوکوونی مجموعه­ای از تصاویر بازیگران کابووکی را تحت عنوان«تصویرهای بازیگران کابووکی در صحنه»چاپ کرد که برای او شهرت عظیمی به ارمغان آورد.تقریباً نصفی از آثار به نمایش درآمده درنمایشگاه دوسالانه چاپ دستی ایران از همین مجموعه است.تویوکوونی که با نام تویوکوونی اوّل هم معروف است تا سال 1825 زنده ماند.از میان شاگردان او اووتاگاوا کوونی سادا(Utagawa kunisada:1786-1864)معروف­تر از بقیه است.او بهترین شاگرد تویو کوونی بود.به تویوکوونی دوّم هم معروف است اما به واقع تویوکوونی سوّم است.او تصویرگری­هایی را برای رمان کمی تحریف یافته«داستان گِن­جی»که به عنوان قدیمی­ترین رمان دنیا شناخته می­شود و درحدود سال 1008 بوسیله بانویی درباری به نام مووراساکی شی­کی­بوو(Murasaki shikibu)نگارش یافته بود،انجام داد که در میان آنها شاهکارهای زیادی خلق شد.

تویو هاروو مؤسّس سبک«اووتاگاوا»شاگرد دیگری داشت با نام اووتاگاوا تویوهی­رو(Utagawa toyohiro)که در زمینه سال تولّد و نیز اوایل زندگی او اطّلاعات زیادی در دست نیست.به نقّاشی از چهره­های زیبا علاقه وافری داشت.او برای کتاب­های داستان نیز تصویرهایی کشیده است.شاگرد او امّا یکی از بزرگترین نقّاشان این گروه شد.اووتاگاوا هی­روشی­گه(Utagawa hiroshige).او که در ابتدا برای یادگیری نقّاشی نزد تویوکوونی اوّل رفته بود از سوی تویوکوونی پذیرفته نشد،پس به شاگردی نزد تویو هی­رو آمد درحالی که فقط پانزده سال سن داشت.او بعدها کلمه«هی­رو»را از نام استادش برای اسم خود گرفت.هی­روشی­گه که در سال 1797 متولّد شده بود علاوه بر آموختن نزد این استاد،روش­های نقّاشی دیگری نظیرسبک موسوم به کانو و نیز سبک موسوم مارویاماشی­جو(Maruyamashijo)که از سبک­های منحصر به فرد نقّاشی ژاپنی است را فراگرفت.حتّی روش­های نقّاشی غیر ژاپنی نظیر نان­شوو(Nanshu)که روشی چینی است و برخی سبک­های نقّاشی غربی را هم آزمود. هنگامی که کاتسووشی­کا هوکوساای(Katsushika hokusai-1760-1849)از معروفترین نقّاشان ژاپن در غرب است در سن هفتاد و دو سالگی مجموعه«سی وشش منظره از کوه فوجی»را چاپ کرد هی­روشی­گه سی و پنچ ساله را به شدّت تحت تأثیر قرارداد،این تأثیر سبب شد تا او مجموعه«مناظر توکیو»را چاپ کند و شهرتی به دست آورد.سه سال بعد هی­روشی­گه مجبور به سفری در جاده توکیو به کیوتو که در آن زمان بسیار پررفت وآمد بود شد.این جاده در آن زمان مملو از جنگجویانی-ساموورایی-بود که به مأموریت­های محوله در سایر شهرها می­رفتند یا در حال برگشت بودند.نیز تجّار و بازرگانان و سایر افراد معمولی.هی­رو شی­گه در جریان این سفر بهترین مجموعه خود را که«تصاویر 53 منزل از توکیو به کیوتو»بود را خلق کرد که شامل تصاویری زیبا از مناظر اطراف این جاده و نیز تصویرهایی از مسافران این مسیر بود.این تصاویر که دربرگیرنده«ماه،برف،شکوفه»یعنی زیبایی­های چهارفصل بود،نیز سرشار از حس سفر بود جایگاه بسیار عجیبی در میان مردم پیدا کرد.قابل توجّه اینکه چندتا از آثار به نمایش در آمده درنمایشگاه دوسالانه چاپ دستی ایران از همین مجموعه است.بعد از آن هی­روشی­گه آثار زیادی که عمدتاً تصاویری از مناظر طبیعی بودند خلق کرد که مجموعه­های«هشت منظره اوومی»،«هشت منظره حومه اِدو»،«69 تصویر گذرگاه درّه کی­سوو»و«صد منظره مشهور اِدو»اشاره کرد.هی­روشی­گه در سال 1858 در اِدو(توکیو کنونی)به قتل رسید.

از نقّاشان مطرح دیگر این سبک می­توان به اووتاگاوا کوونی­یوشی(Utagawa kuniyoshi)و تسووکی­اوکا یوشی­توشی(Tsukioka yoshitoshi)اشاره کرد.

هرچند سبک ادبی اووتاگاوا منحصر به اواخر دوره ادو و نیز اوایل دوره مِی­جی(1912-1868)است امّا سبکی بسیار تأثیرگذار بر نقّاشی ژاپن و حتّی اروپا بود.از نقّاشان بزرگ اروپایی که تأثیری انکارناپذیر از این سبک به خصوص کارهای هی­روشی­گه گرفته است می­توان به نقّاش هلندی ونسان ون­گوگ اشاره کرد.حتّی ون­گوگ در بعضی کارهای خود اشکالی ناخوانا شبیه حروف ژاپنی که درتابلوهای ژاپنی بود نیز استفاده کرده است.

برگرفته از

http://harunoyuki.persianblog.ir/1386_5_harunoyuki_archive.html