ژاپن كشوري كه آيين نياكان خود را پاس مي‌دارد

ژاپن كشوري كه آيين نياكان خود را پاس مي‌دارد

كشور تاريخي ژاپن با وجود آنكه در رده دومين كشور قدرتمند اقتصادي جهان و پيشرفته‌ترين كشور صنعتي آسيا جاي دارد اما مردم آن همواره تلاش مي‌كنند كه آيين‌هاي باستاني نياكان خود را پاس بدارند.

اين آيين‌هاي باستاني در ‪ ۱۲‬ماه سال و در فصول مختلف گسترده است كه يكي از مهمترين آنها آيين “اوبون” نام دارد كه در فصل گرم تابستان برگزار مي‌شود.

آيين اوبون در ژاپن نوعي ميعاد با مردگان و نياكان است كه هر چند گفته مي‌شود با دين بودا پيوند مي‌خورد اما به نظر مي‌رسد كه اين آيين، يك آيين خالص بودايي نيست و ديگر انديشه‌ها هم بر آن تاثيرگذاري داشته‌اند.

هر چند در ژاپن مفهوم آيين اوبون ديدار با نياكان و اعضاي فوت شده خانواده است اما هم‌اكنون اين آيين انگيزه‌اي شده تا اعضاي زنده خانواده از سراسر كشور گردهم آمده و با يكديگر ديدار كنند.

بسياري از مردم شهرهاي بزرگ ژاپن افرادي هستند كه از روستاها و ديگر شهرها براي تحصيل و يا كار به شهرهاي بزرگ كوچ كرده‌اند و به‌همين دليل‌آنها دستكم دوبار در سال، يعني در دوران آيين اوبون و دوران تحويل سال نو براي ديدار با خانواده به زادگاه باز مي‌گردند كه به زبان ژاپني به آن “ساتو گائري” مي‌گويند.

برگشت به خانه پدري در دوران برگزاري آيين اوبون به قدري براي ژاپني‌ها مهم است كه باوجود آن كه در تقويم رسمي كشور هيچ‌گونه تعطيلاتي دراين زمينه گنجانده نشده اما شركت‌ها و ادارات به‌شكل سنتي روزهاي مربوط به آيين اوبون را تعطيل مي‌كنند.

از اين رو در شهرهاي بزرگ ژاپن در روزهاي پيش از آغاز و پس‌از پايان آيين اوبون مي‌توان شاهد حركت قطار، هواپيما، كشتي و خودروهاي پر از مسافر بود كه براي ديدار با بستگان، راهي زادگاه‌هاي خود مي‌شوند.

مراسم مربوط به آيين اوبون در ژاپن به‌طور عمده در بين سه روز ‪ ۱۳‬تا ‪۱۵‬ ماه ميلادي آگوست (‪ ۲۲‬تا ‪ ۲۴‬مرداد) انجام مي‌شود اما در برخي از نقاط اين كشور اين آيين در ماه ژوئيه برگزار مي‌شود.

برخلاف شهرهاي بزرگ ژاپن، رنگ و روي آيين اوبون در شهرهاي كوچك و روستاها كاملا به چشم مي‌خورد.

آيين اوبون از بعدازظهر روز سيزدهم آگوست (‪ ۲۲‬مردادماه) با رفتن مردم به گورستان و يا معابدي كه نياكان و اعضاي فوت شده خانواده در آن آرميده‌اند، آغاز مي‌شود و پس از انجام نيايش ، بسته‌اي عود را روشن كرده و به‌وسيله دود آن روح مردگان خود را تا خانه راهنمايي مي‌كنند.

ارواح مردگان پس از رسيدن به خانه بستگان خود در جايگاه ويژه‌اي كه به‌آن “هوتوكه ساما” مي‌گويند جاي گرفته و به‌طور نمادين به‌وسيله شيريني‌هاي رنگين از ارواح پذيرايي مي‌شود.

در بعدازظهر روزپانزدهم آگوست نيز اهل خانه دوباره با روشن كردن بسته‌اي از عود و بلند كردن دود آن بر هوا، روح اجداد خود را تا گورستان بدرقه مي كنند.

در جريان سه روزي كه روح مردگان در خانه حضور دارد، اهل خانه به گونه‌اي رفتار مي‌كنند كه تصور مي‌شود روح مردگان آنها به عنوان بخشي از خانواده در خانه بسر مي‌برند.

هر چند هنگامي كه از خارج به ژاپن نگاه مي‌شود، به‌نظر مي‌رسد كه ژاپني‌ها از دين بودا و شينتو پيروي مي‌كنند، اما شايد بتوان گفت، دين ريشه‌اي آنها، پرستش روح نيكاكان است.

از اين رو بويژه در خانه‌هاي بزرگ روستايي بسياري‌از مردم جايگاه “هوتوكه ساما” را حفظ كرده و هر روز در برابر آن زانو زده و نيايش مي‌كنند.

در جريان آيين سه روزه اوبون بسياري از ژاپني‌ها اقدام به روشن كردن چراغي با پوشش كاغذي در جلوي در ورودي خانه مي‌كنند كه به آن “چوچين” مي‌گويند.

يكي از برنامه‌هاي ويژه‌اي كه در طول اجراي آيين اوبون در ژاپن برگزار مي شود، برنامه اجراي رقص مردگان است كه به آن “بون اودوري” مي‌گويند.

در اين مراسم مردم محل با پوشيدن لباس سنتي “يوكاتا” و گردهمايي در زمين معابد، پارك‌ها و يا زمين‌هاي باز ديگر،بشكل دايره‌وار همراه با نواي طبل‌هاي سنتي اقدام به رقص‌هاي ويژه‌اي مي‌كنند.

رقص “بون اودوري” شامل حركت‌هاي آرام دست و پا است كه شباهت بسياري به حركات مربوط به حرفه ماهيگري و يا كشاورزي دارد.

حضور هر كسي در اين مراسم رقص آزاد بوده، اما كساني كه علاقه‌مند زياد به اين رقص‌هاي سنتي هستند، از چند هفته پيش از آغاز برگزاري آيين اوبون در تاسيسات عمومي شهر،همچون “خانه عمومي مردم” هر روز به طور گروهي تمرينات لازم را انجام مي‌دهند.

يكي ديگر از ويژگي‌هاي آيين اوبون در ژاپن درست كردن شيريني ويژه مردگان است كه “دانگو” نام دارد.

دانگو بااستفاده از آرد، شكر و نخود سويا درست مي‌شود كه برخي مردم آن را به صورت آماده از فروشگاه‌ها خريداري و برخي ديگر خودشان آن را در خانه درست مي‌كنند.

ديگر ويژگي مراسم اوبون در ژاپن برگزاري آيين “شورو ناگاشي” است كه به ويژه در مناطق غربي ژاپن همچون شهر ناكازاكي مرسوم است.

در جريان مراسم شوروناگاشي مردم پس از بدرقه روح مردگان خود، يك كشتي كوچك چوبي ساخته و پس از باركردن تزيينات مربوط به آيين‌اوبون،آن را شبانه روانه رودخانه و يا دريا مي‌كنند.

تاريخ آغاز مراسم اوبون در ژاپن درست روشن نيست اما گفته مي‌شود، تاريخ اين مراسم به قرن بين ششم تا هشتم ميلادي بازمي‌گردد.

گفته مي‌شود،مراسم اوبون تا پيش از سلسله “ادو” كه از قرن شانزدهم ميلادي آغاز شد،فقط ويژه دربار امپراتور و افراد بلندمرتبه ژاپن بوده است و مردم عادي آن را اجرا نمي‌كردند.

از سوي ديگر شماري از فرهنگ شناسان ژاپني اين احتمال را مي‌دهند كه سرچشمه آيين اوبون از دين ايراني زرتشت نشات گرفته باشد.

آنها احتمال مي‌دهند، اين مراسم در دوران كهن از راه جاده ابريشم به همراه برخي ديگر از فرهنگ‌هاي پارسي به ژاپن راه يافته است.

هر چند نمي‌توان در اين مورد شواهد قوي به دست آورد اما اين شباهت را نيز نمي‌توان رد كرد كه “اوبون” در ژاپن در ماه هشتم برگزار مي‌شود و در ايران نيز ماه هشتم “آبان” نام دارد.

برگرفته از
http://www.zoroastriannews.com/2007/08/14/japan-zartoshti-obon-aban-zoroastrian/