Friday, August 31, 2007

تئاتر در "ژاپن" و شباهت هاي آن با هنرهاي نمايشي ايراني

تئاتر در "ژاپن" و شباهت هاي آن با هنرهاي نمايشي ايراني

تنوع گونه‌هاي جذاب نمايشي ژاپن شامل « كيوگن»، «كابوكي»، « نو» و ... همچنين شباهت تئاتر اين كشور با هنرهاي نمايشي ايراني به لحاظ ارتباط نمايش با آيين، فرهنگ و مذهب از عمده‌ترين دلايل بررسي هنر نمايش در كشور ژاپن توسط بخش تحقيق و گزارش‌هاي هنري ايسنا، به شمار مي‌رود

پيدايش تئاتر سنتي ژاپن به 600 سال پيش يا بيشتر برمي گردد كه با حركاتي آييني و رقص‌گونه همراه بوده است. اين تئاتر در ادامه توسعه يافته و به تئاتر «زئامي» منتهي شده است

«زئامي» بنيان‌گذار نمايش «نو» تلفيقي بين ماسك، بازي، حركتهاي صورت و بازيهاي سنتي ژاپن ايجاد مي‌كند و به اين صورت تئاتر سنتي ژاپن را به اين تئاتر« نو» تغيير مي‌دهد

تئاتر« نو» نيز با بهره‌گيري از رقص و آواز در محوطه‌اي كوچك اجرا مي‌شده است. نمايش «نو» عموما داراي مضامين پيچيده و فلسفي است مراقبين صحنه وبازيگران مقابل ديد تماشاگران بايد وسايل و ابزارهاي نمايش «نو» را به روي صحنه آورده و يا جابجا كنند

«زآمي» بنيان‌گذار«نو» در ابتدا با خلق صورتك‌هايي با نگاه تهي از هر گونه بيان و حالت، تاكيداتش بر حركات بدن بازيگران بود. در اين گونه نمايشي عموما يك بازيگر و رقصنده روي صحنه بود كه به وي « شيته» مي‌گفتند و عموما همسرايان يا راويان جاي او حرف مي‌زدند

اما « كابوكي» نيز نوع ديگر نمايش سنتي ژاپن مختص طبقات فرا دست جامعه بوده و ارباب يا سامورايي‌ها نقش‌هاي اصلي آن بودند. كابوكي از اوايل قرن 17 ميلادي آغاز شده اما هنوز جايگاه خود را به عنوان يك هنر نمايش اصلي و مبتني بر حركات زيبايي‌شناسانه حفظ كرده است

اين نوع نمايش به نحوي با مساله زنان (زن - مادر) ارتباط دارد و حتي اگر زن محور اساسي قصه نباشد، همواره يك زن در پيشبرد قصه و انگيزه اعمال شخصيت‌هاي آن نقش اساسي دارد و جالب آنكه در نمايش كابويي هيچ بازيگر زني به ايفاي نقش نمي‌پردازد و بازيگران مردي كه « اوناگاتا» ناميده مي‌شوند درآن بازي مي‌كنند

تئاتر شرق پر است از رمز و نشانگان فرامتني كه ريشه در اساطير و تفكرات آييني - مذهبي دارد كه وسوسه شناخت و يادگيري و در نهايت روش‌مند ساختن اين اشكال در كاربرد روز صحنه‌اي در تئاتر ما نيز كه پيوندي ديرين در نوع نگاه به مقوله فرهنگ، هنر و دين و آيين دارد، داراي اهميت ويژه و خاصي است

در اين ميان تئاتر ژاپن شايد متنوع‌ترين، پيچيده‌ترين و جذاب‌ترين گونه‌هاي نمايشي، سنتي و آييني را با نگاهي اساطيري و معنا شناسانه، باستاني و ارگانيك خاصه در شكل و زيبايي شناسي صحنه به خود اختصاص داده است از ديگر گونه‌هاي رايج و مشهور نمايش‌هاي ژاپني مي‌توان به « گاگاكو» (رقص‌هاي آييني باستاني)، نمايش‌هاي «نو» ، «كيوگن»، « بن راكو» و «كابوكي» اشاره كرد

شباهت‌هاي آشكاري بين نمايش‌هاي « كابوكي» و «نو» وجود دارد كه شرح جزئيات انواع گونه‌هاي نمايش ژاپن در اين مجال ميسر نيست اما آنچه اهميت درخور توجه‌اي دارد، وجود نوعي حركت دوار و چرخشي در اغلب گونه‌هاي نمايشي ژاپني است، يعني همواره يك تكرار و چرخش در نمايشهاي ژاپني وجود دارد كه به نوعي ريشه در مفهوم تناسخ دارد و اين امر آنچه را كه در طول قرون متمادي همواره به اشتباه تكرار مي‌شود را به نمايش مي‌گذارد

تئاتر سنتي ژاپن پايه اسطوره‌ها و افسانه‌هاي قديمي دارد ولي در قرون اخير كارگردانان ژاپني با ارتباط موثري كه با نمايشنامه‌هاي يونان و بهره‌گيري از آثار كلاسيك داشته‌اند، پلي بين دو فرنگ شرق و غرب بوجود آورده‌اند

Tuesday, August 28, 2007

Iranians in Japan

Iranians in Japan (在日イラン人, Zainichi Iranjin?) form Japan's fifth-largest community of immigrants from a Muslim-majority nation. As of 2000, Japanese government figures recorded the population of legal Iranian residents at 6,167 individuals, with a further 5,821 estimated to be residing in the country illegally.[2][3]

Migration history

The number of Iranians in Japan began to expand significantly in 1988, after the cessation of hostilities in the Iran-Iraq War. Demobilized Iranian soldiers became involved in shuttle trade, buying electronics in Tokyo and smuggling them back to Iran to sell at high prices; due to a mutual visa exemption agreement between Japan and Iran, concluded in 1974, they were able to enter and exit Japan freely. As word spread about the favourable economic conditions in Japan, increasing number of Iranians took advantage of the visa-free agreement to find jobs and settle in Japan; they were attracted by wages which remained high compared to Iran even after the 1990 bursting of the Japanese asset price bubble, and relatively lax enforcement of immigration policy.[4][5] In those days, Iran Air had only one flight per week going to Tokyo; during the peak period, prospective migrants had to book their tickets several years in advance.[6] However, in 1992, prompted by worsening economic conditions, Japan terminated the visa-free agreement with Iran, and began serious efforts to deport illegal overstayers. Though small numbers of Iranians turned to people smugglers to gain entrance to Japan, the total size of the Iranian population in Japan would shrink dramatically over the following decade, as the number of new migrants remained small compared to the number of deportations.[7]

Demographics and distribution

Iranians in Japan reside mostly in the Greater Tokyo Area; 79% of legal Iranian residents are registered in the Kantō region, with 1,464 in Tokyo itself, 798 in Kanagawa, 740 in Chiba, 701 in Saitama, 472 in Ibaraki, 387 in Gunma, and 352 in Tochigi. A further 6% can be found in the Chūkyō Metropolitan Area, with 255 in Aichi, 72 in Mie, and 62 in Gifu; the others are scattered throughout the rest of the country in small numbers.[8] 2,191 hold permanent residency visas, 195 are international students, and 2,858 hold short-term traineeship or employment visas, while the remainder hold other kinds of visas.[9] Iranians used to form Japan's largest population of illegal immigrants, with an estimated peak of 32,994 individuals in 1992 (based on cumulative analysis of entrance statistics), but due to aggressive deportations, that number fell by over 82% to just 5,821 in 2000.[10]

Like other labour migrants from Muslim countries, most Iranians in Japan are middle-aged; 76% are between 30 and 40 years old, while only 6% are younger than 20 and less than 3% are older than 50.[11] The overwhelming majority are male; most were single, in their 20s or 30s, and had never travelled abroad before at the time of their migration, and even the married ones typically came unaccompanied by family members. Most were urban residents in Iran prior to their migration; many came from the same neighbourhoods of southern Tehran. Both Persian-speakers and speakers of Turkic languages are represented among migrants.[12] Iranian migrants to Japan were less educated compared to other Muslim groups, such as Bangladeshis; less than 2% of one sample of 120 former Iranian migrants in Japan who had returned to Iran had any university or college education; 73.1% had terminated their education at the pre-tertiary level. While in Japan, they remitted an average of US$712/month.[13] Most worked in the construction industry; after the bursting of the bubble decreased opportunities for this kind of work, many became itinerant vendors near train stations; they became especially well-known and often stereotyped for selling illegal telephone cards.[14]

Community spaces

Initially, public parks served as the most important gathering points for the Iranian community; Ueno Park and Yoyogi Park were the most commonly frequented by Iranian migrants. Many set up small stands selling imported Iranian products; Japanese and Iranian brokers also could often be found in the park, helping new arrivals find jobs in exchange for a fee. However, complaints from neighbours and negative media coverage of illegal drug and fake telephone card sales in the parks resulted in an increased police presence in the parks; immigration officers also began to conduct regular sweeps of the parks in order to find and arrest individuals lacking proper documentation. Iranians themselves increasingly avoided the parks, hoping to avoid being stereotyped and lumped together with the so-called "bad Iranians" who assembled there regularly. As a result, the importance of public parks in the Iranian community declined.[15]

With the parks effectively closed off to communal gatherings, mosques began to take over some of the same functions. As in Iran itself, most Iranians in Japan are followers of Shia Islam. In the early days of their migration, Iranian migrants lacked the funds to establish their own mosque; as a result, they often used the prayer facilities at the Iranian embassy in Tokyo. Later, they established a mosque in Kodenma-chō, Chūō-ku; the management board was dominated by Iranians, but also had representatives of other nationalities. The mosque also serves as a community gathering point on non-Islamic holidays, especially Nowruz.[16]

Return to Iran

Due to their inability to legalise their visa situation, 95% of Iranian migrants to Japan eventually returned to Iran; only a few, typically those who married Japanese citizens or found an employer who could sponsor their visa application, were able to stay. Unlike return migrants to traditional labour-exporting countries, most Iranians who return home from Japan find that they have no further opportunities to go abroad in search of higher wages in order to maintain their increased living standards or save more money.[17] Iranian migrants stayed in Japan for an average of four years before returning home, during which time they remitted US$33,680. Most used that money to purchase their own dwellings in Iran, or to start their own businesses.[18] The money earned while abroad contributed significantly to social mobility; 57% of one sample of 120 returnees were able to use their savings to start their own businesses and become self-employed, whereas they had been working in unskilled positions in others' businesses or as farmers before their migration.[19]

Notes

  1. ^ Sakurai 2003: 19
  2. ^ Sakurai 2003: 33
  3. ^ Sakurai 2003: 41
  4. ^ Sakurai 2003: 87-89
  5. ^ Ministry of Foreign Affairs 1992: III.6.2.4
  6. ^ Morita 2003: 160
  7. ^ Higuchi 2007: 2-3
  8. ^ Sakurai 2003: 45
  9. ^ Sakurai 2003: 33
  10. ^ Sakurai 2003: 41
  11. ^ Sakurai 2003: 43
  12. ^ Morita 2003: 160
  13. ^ Higuchi 2007: 6-7
  14. ^ Mousavi 1996
  15. ^ Morita 2003: 161-162
  16. ^ Sakurai 155-159
  17. ^ Higuchi 2007: 4
  18. ^ Higuchi 2007: 7-8
  19. ^ Higuchi 2007: 9

Sources

پیشینه روابط ایران و ژاپن

پیشینه روابط ایران و ژاپن

پیشینه روابط ایران و ژاپن به دوران باستان میرسد، در عهدی که ساکنان دو سرزمین، از طریق جاده ابریشم به تجارت و داد و ستد و نیز تبادل فرهنگ قومی، آداب و رسوم و دانش و فن زمان خود میپرداختند. افسانه و افسون ژاپن و معجزه صنعتی آن کشور در قرن اخیر و مهمتر از آن تلفیق سنت و نوگرایی و حراست از ارزشهای ملی همواره مورد توجه مردم ایران بوده است. عصر می جی که در پی دویست سال انزوا، با گشودن دروازههای ژاپن به جهان خارج آغاز گردید، به رنسانس اجتماعی، اقتصادی و سیاسی عمیقی در آن کشور انجامید. از این رو تحولات شگرف ژاپن، بنیانهای اصیل جامعه ژاپن را چنان استحکامی بخشید که چالشهای عظیم ناشی از منازعات منطقهای و بینالمللی نتوانست موجب اضمحلال آن کشور گردد. ملت ژاپن، هر بار، در سایه وحدت ملی، وجد و جهد، توانسته است از خاکستر ویرانه ها دوباره سر برآورد و دنیایی نو را به پا دارد. ایران با تمدنی کهن و فرهنگی درخشان و پر آوازه نیز دوران پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است و به رغم تاخت و تازهای بنیان کن، همواره از آزمونهای تاریخی، سربلند بیرون آمده و سیر تکاملی خود را پیموده است. در عرصه شکلگیری تمدن بشری، فرهنگ و ادب ایران زمین و تمدن غنی ایرانی اسلامی، همواره نقش به سزایی را ایفا نموده است. با چنان پیشینههایی، دو کشور ایران و ژاپن طی چهل سال اخیر، به ویژه در زمینههای صنعت و تجارت به ایجاد و توسعه روابط پرداختهاند. لکن دگرگونیهای جهانی و بعضاً بازیگریهای سیاسی، افت و خیزهایی را در روابط فی مابین موجب گردیده است

اینک دو ملت بزرگ ایران و ژاپن در دو سوی آسیا با تکیه بر سوابق دیرین و مشترکات امروزین، شایستگی بسط و گسترش روابط همه جانبه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی فی ما بین را بر پایه دوستی و برادری سزاوارند


برگرفته از

http://www.iran-japan.com/asasname.aspx#0

دانش‌آموزان‌ ژاپني از زندگي‌ در مدرسه‌ راضي‌ نيستند

دانش‌آموزان‌ ژاپني از زندگي‌ در مدرسه‌ راضي نيستند

ارسال كننده : ابوالفضل بختياري

1386/3/28

بسياري‌ از دانش‌آموزان‌ ژاپني همچنان از زندگي‌ در مدرسه‌ راضي‌ نيستند. اين پديده ‌در حالي به چشم مي‌خورد كه نخست وزیر ژاپن، شورایی را مسول بازبینی مشکلات آموزش مدارس کرده است

عليرغم تغيير برنامه درسی ملی، تعطيلی شنبه‌ها و کاهش ساعات کار مدارس، افزايش دروس اختياری و ارایه فرصت های يادگيری تلفيقی که از سال تحصیلی 2002 به اجرا درآمد، بسياري‌ از دانش‌آموزان‌ ژاپني همچنان از زندگي‌ در مدرسه‌ راضي‌ نيستند و ميان‌ ميزان‌ رضايت‌ دانش‌آموزان‌ از زندگي‌ در مدرسه‌ با افزايش‌ سنوات‌ تحصيلي‌ آن‏ها همچنان رابطه‏‌ معكوس‌ وجود دارد.

پژوهش ها نشان می‌دهد که علاقه دانش آموزان ژاپنی تقريباً در همه دروس از پايه چهارم ابتدايی نسبت به سال سوم دوره اول دبيرستان (پايه نهم) تغيير کرده است و کاهش زيادی را نشان می‌دهد. برای مثال مطابق پژوهش وزارت آموزش و علوم ژاپن در سال 2005 ، به ترتيب 75، 69، 54،46، و 64 درصد دانش آموزان پايه چهارم ابتدايی گفته‌اند که درس‌های علوم، رياضيات، زبان ژاپنی، مطالعات اجتماعی و مطالعات تلفيقی را دوست دارند. در حالی که اين ارقام برای دانش آموزان سال سوم دوره اول دبيرستان (پايه نهم) به ترتيب به 52، 36، 29، 37، و 51 کاهش يافته است.
جامعه ژاپن با تحلیل نتایج آزمون‌های بین‌المللی تیمز و پیسا به سرعت به استانداردهای تازه برنامه درسی ملی که از سال 2002 به اجرا درآمده است، واکنش نشان داده است و رسانه‌های گروهی خواستار بازاندیشی در برنامه درسی مدارس شده اند. دولت تا حدود زیادی تحت فشار قرار گرفته تا دست کم در ساعات آموزش مدارس بازنگری کند. شورای باز اندیشی در برنامه درسی ملی با حضور صاحب نظرانی از دانشگاه ها، صنعت، کارگزاران دولت و نمایندگانی از معلمان و مدیران آموزشی تشکیل شد.

به علاوه پژوهش‌های ملی تازه‌ای برای بازبینی عمل کارگزاران آموزشی، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و روند اجرای استانداردهای تازه برنامه درسی ملی طراحی و به اجرا در آمد. اگرچه نتایج این پژوهش‌ها نشان داد که نگرانی زیادی درباره کیفیت آموزشی و سطح تحصیلی دانش آموزان نسبت به گذشته و در مقیاس جهانی وجود ندارد، ولی نخست وزیر تازه ژاپن شینزو آبه‌ که از سپتامبر 2006 به این سمت برگزیده شده است، در اولین اقدام، شورایی را مسول بازبینی اجرای برنامه درسی ملی و مشکلات آموزش مدارس کرد. این شورا، در اولین گزارش خود به نخست وزیر در ژانویه 2007، خواهان تجدید نظر در استاندارهای برنامه درسی ملی شده است و به طور مشخص به دولت توصیه کرده است که بیش از پیش به پرورش حرفه‌ای معلمان توجه کند و افزایش ساعات کلاس درس در مدارس را در دستور کار خود قراردهد.
اگرچه گزارش حاضر تا حدود زیادی به نقد برنامه درسی ملی که از سال 2002 به اجرا درآمد پرداخته است ولی این انتقادات به معنی رویگردانی ژاپنی ها از اجرای برنامه آموزشی مطالعات تلفیقی نیست. آنها بر این باورند که برنامه درسی ملی تحول مثبتی در فرایند بهسازی مناسبات پیچیده آموزش مدرسه ای به‌وجود آورده است و به ترویج رویکرد فرهنگی به آموزش یاری رسانده است. در عین حال راه طولانی برای طراحی و به کارگیری روش های موثر ارزشیابی پیامدهای سازنده استانداردهای تازه برنامه درسی وتبین عمومی آن وجود دارد. پژوهش های آموزشی بسیاری لازم است تا تأثیر استانداردهای تازه برنامه درسی ملی را در تربیت پنهان و پیدای دانش آموزان ژاپنی نشان دهد و امکان قضاوت درستی از اجرای رویکرد تربیتی به آموزش به دست دهد. برای مثال کاوشی تجربی و بین المللی لازم است تا نشان دهد که آیا میان ساعات آموزش مدرسه ای با موفقیت تحصیلی دانش آموزان ارتباط وجود دارد، و چرا دانش آموزان فنلاندی علارغم ساعات آموزش مدرسه ای کمتردر آزمون بین المللی پیسا ازهمتایان ژاپنی خود بازده بهترداشته اند.


نظام آموزشي ژاپن در گفت‌وگو با پروفسور اوئه ياما

نظام آموزشي ژاپن در گفت‌وگو با پروفسور اوئه ياما

ارسال كننده : ابوالفضل بختياري

1386/3/28

پروفسور تاكه يوكي اوئه ياما (Takeyuki Ueyama)، فارغ التحصيل آموزش و پرورش ازدانشگاه نيهون در توكيو است.

او پس از تكميل دكتري خود در ژاپن به دانشگاه يوتا در آمریکا رفت و در رشته مديريت آموزشي دكتري گرفت. در سال 1992 در دانشگاه كلرادوی جنوبي به عنوان استادیار آموزش زبان و فرهنگ ژاپني استخدادم شد. در سال 1995 به ژاپن بازگشت و تدرس را در كالج روابط بین الملل آغاز كرد. او هم اکنون به عنوان دانشيار در این دانشگاه مشغول به تدریس دروس آموزش و توسعه، نظام هاي آموزشي، مهارت‌هاي حرفه‌اي معلمان و زبان انگليسي است. گپ و گفتي با او درباره شرايط آموزش در ژاپن:

مايليد از شرایط ورود به دانشگاه‌های ژاپن و از مزايا و موانع ورود به آن‌ها شروع كنيم؟

بله حتما. كساني كه از دبيرستان فارغ‌التحصيل مي‌شوند از جنبه‌هاي مختلف به دانشگاه نگاه مي‌كنند، بعضي از منظر كسب درآمد، بعضي از جهت شغل و موقعيت شغلي و كساني هم از جنبه‌هاي ديگر. بسته به اينكه شما چه هدفي داريد دانشگاه‌تان را انتخاب مي‌كنيد و دانشگاه‌ها هم، بسته به نوع‌شان، شيوه‌هاي مختلفي براي انتخاب و جذب دانشجو دارند. بيشتر دانشگاه‌ها امتحان ورودي براي انتخاب دانشجو برگزار مي‌كنند. به همين دليل صحبت كردن در باره موانع ورود به دانشگا‌ه‌ها چندان آسان نيست.
در ژاپن چهار شيوه ورود به دانشگاه وجود دارد: يكي از راه‌هاي ورود به دانشگاه از طريق آزمون‌هاي متمركز ملي است. البته همه دانشگاه‌ها، مقصودم دانشگاه‌های خصوصی است، ملزم به برگزاري اين آزمون نيستند. تا سال 2006 درواقع 744 دانشگاه در ژاپن وجود دارد، 87 دانشگاه ملي (دولتي) و 89 دانشگاه رياستي / شهري و 568 دانشگاه هم خصوصي بوده‌اند و هر كس كه بخواهد به دانشگاه ملي برود بايد در كنكور متمركز شركت كند.
دانشگاه‌هاي خصوصي، بعضي‌شان آزمون اختصاصي خو د را نيز دارند و در باره نتيجه كار هم تصميم مي‌گيرند. برخی دانشگاه‌هاي خصوصي هم هستند كه از نتايج امتحان متمركز استفاده مي‌كنند.
البته و به هر حال، داوطلبانی كه در آزمون متمركز شركت مي‌كنند پس از به‌ دست آوردن حداقل نمره قبولي و عبور از سيستم آزمون متمركز بايد در امتحانات اختصاصي هر دانشگاه هم حاضر شوند. مقصودم اين است كه هر دانشگاه يك حداقل براي نمره قبولي در آزمون متمركز دارد، بعد از آن امتحان خاص خود را هم برگزار می‌کند.
راه ديگر ورود به دانشگاه، ارائه توصيه‌نامه از طرف دبيرستان‌هاست. هم دانش‌آموزاني كه نمره‌هاي بالایي در دبيرستان به دست آورده‌اند مي‌توانند خود را براي پذيرفته شدن پيشنهاد بكنند و هم اينكه ممكن است دانشگاه‌هاي خصوصي از مدارس بخواهند كه دانش‌آموزان خوب خود را توصيه كنند.
يك شيوه ديگر هم اقدام از طريق اداره پذيرش است. البته اين شيوه، كه اصلش آمريكايي است، الان خيلي مرسوم نيست و به صورت استثنايي انجام مي‌شود. به طور معمول دانش‌آموز بايد قابليت ويژه‌اي داشته باشد تا از اين طريق اقدام كند، براي مثال در درس، ورزش يا يك مهارت و هنر عالي باشد. ريشه اين كار هم به جذب دانش‌‌آموزان نخبه بر مي‌گردد و اينكه دانشگاه‌هاي خوب سعي مي‌كنند دانش‌آموزان نخبه را جذب كنند، ولي تعداد چنين دانش‌آموزاني طبعا محدود است و بنابراين ممكن است از اين طريق، اما به دلايل ديگري هم، دانشجو پذيرفته شود.
بنابراین با توجه به شيوه‌هاي مختلف انتخاب دانشجو و سطوح مختلف دانشگاه‌ها به لحاظ علمي و اعتبار، نمي‌توان به‌صورت كلي در باره تمام دانشگاه‌هاي ژاپن صحبت كرد و اينكه چنين يا چنان هستند، به همين ترتيب نمي‌توان به يك نحو هم در باره دانشجويان صحبت كرد. در واقع بستگي به اين دارد كه شما مي‌خواهيد با كدام هدف مثلا موقعيت اجتماعي، يادگيري و شغل، به كدام دانشگاه برويد.

آن طور که از مطالعه رسانه هاي ژاپني پي بردم فقط تنوع شيوه‌هاي جذب دانشجو الزاما به معنای علاقه زیاد به دانشجو شدن در اينجا نیستو حتی کسانی از وجود یک بحران در زمینه جذب دانشجو در ژاپن صحبت می کنند. موضوع چیست؟

درست می‌گویید، اكنون دانش‌آموزان ژاپني خيلي علاقه‌مند به رفتن به دانشگاه نيستند. در دهه 1950 تعداد دانشگاه‌هاي ژاپن كم بود و تنها 10 تا 15 درصد دانش‌آموزان مي‌توانستند وارد دانشگاه شوند. اكنون 50 درصد فارغ‌التحصيل دبیرستان به دانشگاه مي‌روند. اين در حالي است كه ظرفيت دانشگاه‌ها بيش از اين تعداد است. هم علاقه دانش‌آموزان به دانشگاه كم شده و هم جمعیت 18 ساله كاهش یافته است. به اين ترتيب ما با ظرفيت خالي در دانشگاه‌ها مواجه هستيم. البته اين همه مسئله نيست، از يك طرف بعضي دانشگاه‌ها، كه بر اساس برآوردها تعدادشان حدود 150 و متشكل از دانشكده‌هاي مختلف هستند هم با كمبود دانشجو مواجهند و از طرف ديگر بعضي دانشگاه‌هاي خوب و معتبر با تعداد بسيار زيادي متقاضي ورود. در واقع دانشگاه‌هاي خصوصي الان دنبال دانشجو و صيد آن مي‌گردند. دولت هم مي‌گويد كه اگر همه هم بخواهند مي‌توانند دانشجو شوند.

چرا اين علاقه‌ به دانشگاه كم شده؟

جامعه ژاپن در حال تغيير است، مضمون‌ها و شيوه‌های ياد دادن هم در حال تغيير هستند. شما وقتي با يك دانش‌آموز ده ساله صحبت مي‌كنيد ممكن است متعجب شويد كه چقدر خوب در باره دانش پايه مثلا در حوزه اقتصاد و ماليات مي‌داند. در حالي كه در نسل من امکان نداشت شما

بچه‌اي ده ساله را ببیند که این قدر خوب در باره ماليات مي‌داند. دليل هم اين است كه خانواده‌ها در باره اين موضوعات صحبت مي‌كنند. نتیجه‌اش هم این شده که نوجوان‌ها در باره مسائل جدي‌تر با پختگي بيشتري صحبت مي‌كنند. در عین حال در ژاپن همه راه‌ها ديگر به دانشگاه ختم نمي‌شود. از نظر جوان‌ها سرمايه‌گذاري روي منابع انساني معنا و راه‌هاي تازه‌اي يافته است. مقصودم اين است كه كاهش تعداد متقاضيان دانشگاه الزاما به معناي ناتواني يا شكست نظام آموزش دانشگاهي نيست. علت را بايد در تحول جامعه هم جست‌وجو كرد.

نسبت جنسيتي دانشجویان در دانشگاه‌هاي ژاپن چگونه است؟

در رشته‌های مهندسي تعداد دانشجویان دختر كم است. بيشتر دختران رشته‌های علوم انساني را انتخاب می‌کنند و در این رشته نزدیک به 50 درصد سهم دختران است. برای مثال در دانشگاه من كه بر فرهنگ متمركز است، حدود 50 درصد دانشجویان دختر هستند. در قوانین استخدامی ژاپن، تفاوتی بین زنان و مردان نیست، اما در واقعيت تبعيض‌هايي میان زنان و مردان وجود دارد، برای مثال دستمزد زنان كمتر از مردان است. بسیاری از زنان ژاپني نیز مایل نیستند که پس از ازدواج کار کنند. بخشی از این موضوع به مادر شدن آن ها مربوط می شود و بخشی هم به زمینه های فرهنگی.


ژاپن در چشم جهانيان خانه تكنولوژي است؛ در دانشگاهها چطور؟ ديجيتاليسم بر دانشگاه حاكم است؟

من پانزده سال در ايالات متحده بودم. مي‌دانيد كه آنجا دانشگاه‌ها بخش‌هاي توسعه فناوري دارند. اين كار را از دهه هشتاد به آرامي آغاز کردند. در دهه نود هم این روند به صورت جهشی در آن کشور ادامه پیدا كرد. اما اينجا هنوز اين روند كند است

ظاهرا از آن ارتباط تنگاتنگ دانشگاه و صنعت در دهه هاي پيشين هم ديگر خبري نيست و ديگر از جوشش نام ها و برندهاي معتبري كه حاصل همين ارتباط بود چيزي به چشم نمي‌خورد

بله يك چنين ارتباط تنگاتنگي در ژاپن وجود ندارد. اساسا كاربرد فناوري در ژاپن سريع نيست. يك مثال مي‌زنم: ما در مدارس ژاپن كامپيوتر و اتاق كامپيوتر داريم، دانش‌آموزان از اين وسيله بسيار زياد استفاده مي‌كنند ولي فرايند انتشار استفاده از كامپيوتر ميان معلمان بسيار كند است؛ بسيار كند براي معلمان و بسيار تند براي دانش‌آموزان. راستش را بخواهيد، وقتي به دقت به مدارس نگاه مي كنم مي بينم كه معلمان واقعا علاقه‌مند به ياد گرفتن كامپوتر نيستند. در سال 2003 تحقيقي در زمینه نگرش معلمان نسبت به آموزش انجام شد. اين پژوهش نشان داد كه معلم‌هاي ژاپني به‌اندازه كافي به نقش فناوري در آموزش باور ندارند. البته 60 درصد پاسخ‌گويان، مديران مدارس بودند كه بيش از 50 سال سن داشتند. معني اين حرف اين است كه معلمان مسن‌ علاقه‌مند به فناوري نيستند. در مقابل،60 درصد مديران موضوع مهم براي‌شان بزهكاري نوجوان‌ها و آزار و اذیت بچه‌ها در مدرسه بود.

در دنياي معاصر بحث شكاف ديجيتال؛ بين كشورهاي توسعه يافته و روبه توسعه، يا بين شمالي‌ها و جنوبي‌‌ها مطرح است، مي‌شود نتيجه گرفت اينجا چنين شكافي بين دانش‌آموزان و معلمان وجود دارد و اگر هست پيامدهاي آن چيست؟

ببيند ما در نگاه اول طبعا متوجه رابطه دانش‌آموز با ابزار مي‌شويم. مي‌بينيم كه دانش‌آموز و دانشجویان چقدر با علاقه با كامپيوتر کار می کنند و کمتر به دلیل اصلی آن فکر می‌کنیم. اینکه آیا كنجكاوند، مي خواهند بدانند که کامپیوتر چيست و از آن سر دربیاورند و یا چیز دیگری. من خودم همیشه به دانشجویان توصيه مي‌كنم اول به این فکر کنند که چرا از کامپیوتر استفاده می‌‌کنند. من به آن ها توصیه می‌کنم حتما از اين فناوري استفاده كنند و به من بگویند از آن چه استفاده ای کرده‌اند. به آن‌ها می‌گویم اگر شما چیزی یاد بگیرید و چیزی به دست بیاورید آدم خوشبختی هستید، اما از همه چیز مهم تر دانستن این است که چرا از این فناوری استفاده می کنید. البته به هیچ وجه به آن ها نمی گویم که از این فناوری استفاده نکنید یا این نوع از کامپیوتر استفاده کنید. من به آن‌ها نمي گويم چه چيز را ببينند و چه چيز را نبينند، بلکه به آن‌ها می‌گویم تلاش کنید درست ببینید.

من جوابم را نگرفتم؛ اچازه بدهيد به شكل ديگري آنرا مطرح كنم. اگر دانش اموزي ببيند كه معلمش با فناوري آشنا نيست، چطور مي تواند او را قبول كند؛ طبيعي است كه به او ديگر توجه نمي‌كند، به عبارت بهتر مشكل فقط وبگردي دانشجويان نيست

حق با شماست، اما یک نکته هم در عمل وجود دارد. وقتی من ازدانشجویانم می‌خواهم که گزارشی تهیه کنند و می‌بینم بخش زیادی از آن گزارش، صرفا کپی اطلاعاتی است که در اینتر

نت وجود دارد، آن وقت چه بايد كرد، آن هم كپي انبوهی از اطلاعات اینترنتی که الزاما به درد بخور هم نیستند. این، مرا نگران مي‌كند.

اما به اعتقاد من آن ها حق دارند براي رساله ها و يا براي پروژه‌هايشان در طول ترم از اين امكان استفاده منند، مگر حتما بايد مثل دوره‌هاي من و شما به دهها كتابخانه سر بزنند؟ خب وقتي با يك كليك به منابع مورد نظرشان مي‌رسند چرا نبايد اين كار را بكنند؟ وقتي سايت آمازون؛ كتاب‌هايش ديجيتال خودش را قابل جستجو كرد، يك انقلاب بود. جستجو در اينترنت فرصت مرور ادبيات را به دانشجويان مي‌دهد..........

من با بحث شما به هیچ وجه مخالف نيستم. من هم به فرایندهای دانش‌پايه معتقدم و با آن‌ها موافقم. جمع‌آوری اطلاعات و ایجاد پایگاه‌های داده و اطلاعات حتما کار خوبی هست و امکان می‌دهد که در عرصه دانش به هم نزدیک‌تر شویم. من با اين مخالفم كه دانش‌آموز یا دانشجو با هر چه مواجه مي شود فكر كند اطلاعات است. در حالی که او به نویسنده و تهیه‌کننده اطلاعات هم باید فکر کند. متأسفانه اين جنبه موضوع به دانشجویان و دانش‌آموزان یاد داده نمی‌شود. آن‌ها از کار با اینترنت خیلی چیزها عایدشان می‌شود، این درست است، اما آیا متوجه اهمیت اطلاعات هم می‌شوند، متوجه این هم می‌شوند که چقدر سوگیری در پس اطلاعات وجود دارد، چرا باید این اطلاعات را داشت و اساسا این اطلاعات به چه دردي مي‌خورند؟ ما به آن‌ها كار كردن با كامپيوتر را یاد می‌دهیم، اما این به تنهایی کافی نیست.
من می‌دانم که رسانه‌ها تا پیش از این در اختیار دولت و نخبگان بوده‌اند. اینترنت واقعا امکان یک انقلاب در حوزه دانش انسان را فراهم کرده است. اما معنای این انقلاب تنها افزایش دانش نیست، بلکه معنای آن ارتقای هوشمندانه دانش برای شناخت جهان واقعی است. ما باید کمک کنیم که دانشجو و دانش آموزان از این توانایی هم برخوردار شوند.

آنچه شما مي‌گوئيد نياز دانشجو به سواد رسانه‌اي است؛ اما من فكر مي‌كنم اين سواد را هم بايد معلمان به دانشجويان منتقل كنند؛ اما چون متاسفانه رسانه هاي مدرن را نمي‌شناسند از اين كار هم باز مانده‌اند و لذا دانشجويان عمدتا درس خواندن در كشورهاي ديگر را انتخاب مي كنند كه ممكن است الزاما درست هم نباشد. به همين حاطر است كه فرضا شركتي مثل مايكروسافت دانشجويان ژاپني و ساير كشورها را جذب مي كند و دانشگاه‌هاي شما خالي مي‌مانند

به موضوع جالبی اشاره کردید. شما همین الان در توكيو تعداد فراوانی هندي را مي‌بينيد كه به راحتي ژاپني صحبت مي‌كنند و يا در ژاپن برای شرکت های ژاپنی کار مي‌كنند، شركت‌های آن ها ژاپنی هستند و به همه جاي جهان دسترسي دارند. از این منظر، جامعه ژاپن، بين المللي تر شده است.

من فكر مي‌كنم ، بازار كار يا شركت‌هاي بين المللي مقصر نيستند و نيروي عجيب و غريبي هم ندارند، بلكه موضوع عمدتا به قصور نظام‌هاي آموزشي دانشگاهي و عقب ماندن آنها از تحولات مربوط مي‌شود

من هم به آنچه گفتید فکر می‌کنم واز خودم می‌پرسم برای مثال ده سال دیگر چند دانشجوی ما اگر بخواهند می‌توانند برای بيل گيتس كار كنند. ساده تر از این، اساسا چند درصد دانشجويان ما مي‌توانند انگليسي صحبت كنند. این درست است که جوان ژاپنی خیلی زیاد كار مي كند، اما اين تمام موضوع نيست، کار يك جبنه موضوع است و انگيزه براي حضور در فرايندها جبنه مهم تر. اگر شما برای مثال از من بپرسید که آیا ده سال دیگر 50 درصد دانشجويان ژاپن آمادگي خواهند داشت که در عرصه ها و سطح های بین‌المللی کار کنند، پاسخ من منفی است. ما تلاش می‌کنیم، ولی خیلی به نتیجه و حاصل کار فکر نمی‌کنیم. در واقع فرايندها از پيامدها براي ما مهم‌ترند. بايد بیشتر تلاش کنیم و یکی از موضوع های تلاش هم آموختن زبان انگلیسی است. ما باید به این فکر کنیم که چرا دیگران انگیزه یاد گرفتن زبان ژاپنی را دارند، اما ما چنین انگیزه ای نداریم. این یکی از چالش‌هایی است که دولت ژاپن باید به فکر آن باشد.

اما من از زاويه‌ ديگري به موضوع نگاه مي‌كنم. شما هيچ تحول نظري و تئوريك در عرصه دانشگاهي موجود نمي‌بينيد. من فكر مي كنم نظام هاي اموزشي هنوز به شكل كلاسيك به پديده فرايند كارنگاه مي‌كنند حال آنكه اساسا خود فرايند كار دستخوش پردازش شده است و به طبقه بندي قديمي نيروي كار به يقه سفيدها و يقه آبي ها يا همان كارگران و مديران؛ اكنون جمعي به نام يقه طلايي‌ها هم اضافه شده كه تخصص خودشان را بدون موانع زماني ومكاني ارائه مي‌كنند، چون مهارت چنين اموري را دارند و به مهارت‌هاي مرتبط با محيط وب مسلح هستند . متاسفانه نظام‌آموزشي هنوز اين يقه طلايي‌ها را نديده است، اما كمپاني‌هاي بين‌المللي مثل مايكروسافت نه تنها آن‌ها را ديده‌اند؛ بلكه همه ساله‌هم با برپايي آزمون‌هاي تخصصي آنها را وارد شركت خودشان مي‌كنند.

من با اين بحث موافق هستم و فكر مي‌كنم موضوع بسيار مهمي هم هست، اما موضوع زبان را هم مهم ‌مي‌دانم، از طرف ديگر منتقدين مي‌گويند ديگران بايد بيايند ژاپني ياد بگيرند.

نگران هویت‌شان هستند؟

ببينيد ما بايد به تفاوت ابعاد گوناگون فعاليت دولت با جنبه های گوناگون فعالیت‌هایی که مردم دارند یا می توانند داشته باشند توجه كنيم. اندیشه مردم به مرور زمان تغییر می‌کند. می‌دانید که ما در ژاپن بيش از آزادي از هارمونی و هماهنگی می‌گوییم. ما به تركيب عقايد علاقه‌مندیم و نگرانیم که آزادي زياد، آزاردهنده باشد. الان حكومت مدعي است كه ژاپني‌ها دارند هويت خود را از دست مي‌دهند و بنابراین بايد این هویت را اعاده كرد. در حالی که اتفاقا به لحاظ تاریخی خاطره بدی از مطرح شدن بحث هویت ژاپني داریم. مقصودم سال‌های قبل از جنگ جهاني است. از نظر من، هويت، موضوع مهمی است، اما منشأ هويت و هويت ملي در يك جامعه دموكراتيك مردم هستند نه حکومت. ما بايد در فضاي دموكراتيك زندگي كنيم تا هويت دموكراتيك مان شكل بگيرد. مردم امکان خلق هويت را دارند و ا گر حكومت ژاپن در اين زمينه زیاد مداخله کند به نتيجه نخواهيم رسيد. ما به تلاش‌هاي فردي بسياري براي فهم اين كه فرهنگ ژاپني چيست، احتیاج داريم. ما بايد فرهنگ‌مان را دوباره ارزيابي و راه‌هاي تداوم آن را پيدا كنيم.

فرايند مورد نظر شما تا حدودي جبري است و وقتي با مرگ زمان و مرگ فاصله، جهان به اندازه صفحه ماوس كوچك شده نه تنها تكثر كه شاهد نوعي همگرايي و اختلاطي شدن و چندگونگي شخصيت افراد هم هستيم. اين پديده را در جوان‌ها بيشتر مي‌توان ديد؛ اين وضعيت به بروز شخصيت‌هاي چندگانه مي‌انجامد. مردمي كه فرضا لباس آمريكايي مي‌پوشند اما ايراني يا ژاپني مي‌انديشند. اين فرايند را در چين هم مي‌توان ديد. به گمان هيچ چيز به نفع هيچ حرياني مثلا غرب يا شرق تثبيت نشده و در مرحله گذار به سر مي‌بريم. به گمانم درست نيست كه دانشجو را با صفت و برچسب مواجه كنيم، آنها به سبب كوچك شدن جهان در عرصه ارتباط، در حال تجربه وضعيت جديد هستند ، در دوره گذار هستند و هر لحظه هم ممكن است به شرايط هويتي، فرهنگي و اجتماعي خود بازگشت كنند.

من هم فکر می کنم اگر ما به فرهنگ‌های دیگر توجه داشته باشیم شانس بیشتری برای حفظ فرهنگ خود ایجاد خواهیم کرد. حذف فرهنگ‌های دیگر کمکی به ما نمی‌کند. به همين خاطر هم به دانشجويانم گوشزد می‌کنم حتما به خارج بروند و جهان را ببینند. به نظر من اینکه آیا آن‌ها به ژاپن باز خواهند گشت یا نه موضوع اصلی نیست. آن‌ها باید بدانند که با اتکاء به گذشته می‌توانند خود را معنا کنند و درعین حال باید مرتب فرهنگ خود را مورد بازبینی قرار دهند. آن‌ها نه تنها باید این کار را انجام بدهند، بلکه باید دلیل آن را به‌درستی هم بدانند. دلیل این امر هم موضوعاتی است که شما به آن ها اشاره کردید.

طرح اصلاح نظام آموزشي ژاپن الان در چه مرحله‌اي است؟

نخست وزیر ژاپن شینزو آبه‌ شورایی را مسول بازبینی اجرای برنامه درسی ملی و مشکلات آموزش مدارس کرده. این شورا، هم تجدید نظر در برنامه درسی ملی را دنبال مي‌كند يك گزارش هم داده كه تاكيدش بر پرورش حرفه‌ای معلمان است