تنوع گونه‌هاي جذاب نمايشي ژاپن شامل « كيوگن»، «كابوكي»، « نو» و ... همچنين شباهت تئاتر اين كشور با هنرهاي نمايشي ايراني به لحاظ ارتباط نمايش با آيين، فرهنگ و مذهب از عمده‌ترين دلايل بررسي هنر نمايش در كشور ژاپن توسط بخش تحقيق و گزارش‌هاي هنري ايسنا، به شمار مي‌رود
پيدايش تئاتر سنتي ژاپن به 600 سال پيش يا بيشتر برمي گردد كه با حركاتي آييني و رقص‌گونه همراه بوده است. اين تئاتر در ادامه توسعه يافته و به تئاتر «زئامي» منتهي شده است
«زئامي» بنيان‌گذار نمايش «نو» تلفيقي بين ماسك، بازي، حركتهاي صورت و بازيهاي سنتي ژاپن ايجاد مي‌كند و به اين صورت تئاتر سنتي ژاپن را به اين تئاتر« نو» تغيير مي‌دهد
تئاتر« نو» نيز با بهره‌گيري از رقص و آواز در محوطه‌اي كوچك اجرا مي‌شده است. نمايش «نو» عموما داراي مضامين پيچيده و فلسفي است مراقبين صحنه وبازيگران مقابل ديد تماشاگران بايد وسايل و ابزارهاي نمايش «نو» را به روي صحنه آورده و يا جابجا كنند
«زآمي» بنيان‌گذار«نو» در ابتدا با خلق صورتك‌هايي با نگاه تهي از هر گونه بيان و حالت، تاكيداتش بر حركات بدن بازيگران بود. در اين گونه نمايشي عموما يك بازيگر و رقصنده روي صحنه بود كه به وي « شيته» مي‌گفتند و عموما همسرايان يا راويان جاي او حرف مي‌زدند
اما « كابوكي» نيز نوع ديگر نمايش سنتي ژاپن مختص طبقات فرا دست جامعه بوده و ارباب يا سامورايي‌ها نقش‌هاي اصلي آن بودند. كابوكي از اوايل قرن 17 ميلادي آغاز شده اما هنوز جايگاه خود را به عنوان يك هنر نمايش اصلي و مبتني بر حركات زيبايي‌شناسانه حفظ كرده است
اين نوع نمايش به نحوي با مساله زنان (زن - مادر) ارتباط دارد و حتي اگر زن محور اساسي قصه نباشد، همواره يك زن در پيشبرد قصه و انگيزه اعمال شخصيت‌هاي آن نقش اساسي دارد و جالب آنكه در نمايش كابويي هيچ بازيگر زني به ايفاي نقش نمي‌پردازد و بازيگران مردي كه « اوناگاتا» ناميده مي‌شوند درآن بازي مي‌كنند
تئاتر شرق پر است از رمز و نشانگان فرامتني كه ريشه در اساطير و تفكرات آييني - مذهبي دارد كه وسوسه شناخت و يادگيري و در نهايت روش‌مند ساختن اين اشكال در كاربرد روز صحنه‌اي در تئاتر ما نيز كه پيوندي ديرين در نوع نگاه به مقوله فرهنگ، هنر و دين و آيين دارد، داراي اهميت ويژه و خاصي است
در اين ميان تئاتر ژاپن شايد متنوع‌ترين، پيچيده‌ترين و جذاب‌ترين گونه‌هاي نمايشي، سنتي و آييني را با نگاهي اساطيري و معنا شناسانه، باستاني و ارگانيك خاصه در شكل و زيبايي شناسي صحنه به خود اختصاص داده است از ديگر گونه‌هاي رايج و مشهور نمايشهاي ژاپني مي‌توان به « گاگاكو» (رقص‌هاي آييني باستاني)، نمايشهاي «نو» ، «كيوگن»، « بن راكو» و «كابوكي» اشاره كرد
شباهت‌هاي آشكاري بين نمايشهاي « كابوكي» و «نو» وجود دارد كه شرح جزئيات انواع گونه‌هاي نمايش ژاپن در اين مجال ميسر نيست اما آنچه اهميت درخور توجه‌اي دارد، وجود نوعي حركت دوار و چرخشي در اغلب گونه‌هاي نمايشي ژاپني است، يعني همواره يك تكرار و چرخش در نمايشهاي ژاپني وجود دارد كه به نوعي ريشه در مفهوم تناسخ دارد و اين امر آنچه را كه در طول قرون متمادي همواره به اشتباه تكرار مي‌شود را به نمايش مي‌گذارد
تئاتر سنتي ژاپن پايه اسطوره‌ها و افسانه‌هاي قديمي دارد ولي در قرون اخير كارگردانان ژاپني با ارتباط موثري كه با نمايشنامه‌هاي يونان و بهره‌گيري از آثار كلاسيك داشته‌اند، پلي بين دو فرنگ شرق و غرب بوجود آورده‌اند
No comments:
Post a Comment